Οδηγός για τη Βικιπαίδεια/Επεξεργασία άρθρων
Η επεξεργασία λημμάτων είναι η σημαντικότερη λειτουργία στη Βικιπαίδεια. Με εξαίρεση ελάχιστες σελίδες που είναι "κλειδωμένες", κάθε σελίδα διαθέτει στο επάνω μέρος της την επιλογή επεξεργασία. Ο σύνδεσμος αυτός σας επιτρέπει να επεξεργαστείτε το περιεχόμενο της συγκεκριμένης σελίδας. Μπορείτε να πειραματιστείτε αρχικά με τη σελίδα του αμμοδοχείου.
Προεπισκόπηση
[επεξεργασία]
Μία σημαντική λειτουργία είναι αυτή της προεπισκόπησης.
Πατώντας το πλήκτρο προεπισκόπηση μεταφέρεστε σε μια σελίδα που περιέχει τη διαμορφωμένη σελίδα (όπως θα εμφανιστεί αν την καταχωρήσετε) και από κάτω εξακολουθεί να υπάρχει ο χώρος για τη δική σας επεξεργασία. Μπορείτε να συνεχίσετε τις αλλαγές (ή τις προσθήκες) από εκεί, δεν χρειάζεται να πάτε στην προηγούμενη σελίδα.
Αν και δεν είναι απαραίτητο, αυτό σας επιτρέπει να δείτε την διαμορφωμένη σελίδα, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμα αποθηκευτεί το περιεχόμενο. Επειδή είναι σύνηθες και φυσιολογικό να γίνονται συντακτικά ή άλλα λάθη, με την προεπισκόπηση μπορείτε να ελέγξετε τις τροποποιήσεις σας. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο μπορείτε να δοκιμάζετε διαφορετικούς τρόπους μορφοποίησης μιας σελίδας πριν τελικά οριστικοποιήσετε την μορφή στην οποία θα την αποθηκεύσετε και η οποία θα είναι διαθέσιμη σε όλους τους χρήστες.
Σύνοψη
[επεξεργασία]Πριν την αποθήκευση της σελίδας, είναι καλή πρακτική να γράφετε μία σύνοψη της επεξεργασίας σας, στο πλαίσιο Σύνοψη επεξεργασίας (πάνω από την επιλογή της αποθήκευσης). Αυτό θα βοηθήσει και τους άλλους χρήστες να καταλάβουν με μια ματιά τι αλλαγές κάνατε, αλλά και εσάς τους ίδιους να θυμηθείτε τι κάνατε σε ένα λήμμα και πότε. Η σύνοψη που γράφετε μπορεί να είναι αναφορά σε διόρθωση ορθογραφικού λάθους, προσθήκη μιας κατηγορίας ή εικόνας κ.ο.κ.
Διαμόρφωση του κειμένου
[επεξεργασία]Η διαμόρφωση του περιεχομένου ενός λήμμαυ γίνεται με τη βοήθεια μιας ειδικής "σύνταξης" (wiki markup) που δεν απαιτεί γνώσεις HTML.
Έντονη και πλάγια γραφή
[επεξεργασία]Η πιο συνηθισμένη διαμόρφωση αφορά στη χρήση έντονου ή πλάγιου κειμένου. Αυτό επιτυγχάνεται ενσωματώνοντας το κείμενο μέσα σε αποστρόφους ('):
- ''πλάγια'' εμφανίζεται ως πλάγια. (2 απόστροφοι στην αρχή και το τέλος)
- '''έντονα''' εμφανίζεται ως έντονα. (3 απόστροφοι στην αρχή και το τέλος)
- '''''πλάγια έντονα''''' εμφανίζεται ως πλάγια έντονα. (5 απόστροφοι στην αρχή και το τέλος)
Σημείωση: Ένα λήμμα, συνιστάται να ξεκινά με τον τίτλο του θέματος σε έντονη γραφή στην πρώτη ή μέσα στις πρώτες γραμμές. Μία άλλη σύμβαση που προτείνεται, είναι η χρήση πλάγιας γραφής για τίτλους βιβλίων, ταινιών ή επιστημονικών όρων.
Δημιουργία αριστερής εσοχής
[επεξεργασία]Η τοποθέτηση του συμβόλου "άνω-κάτω τελεία" ( : ) στην αρχή μιας γραμμής, αυτόματα μετακινεί το κείμενο προς τα δεξιά κατά μία θέση. Η λειτουργία της "άνω-κάτω τελείας" είναι αντίστοιχη με αυτή του πλήκτρου "tab" στους κειμενογράφους και μπορεί να γραφτεί περισσότερες από μία φορές συνεχόμενα δηλ. ":" ή "::" ή ":::" κ.ο.κ. Για να λειτουργήσει η μορφοποίηση αυτή, δεν πρέπει να προηγείται κανένας άλλος χαρακτήρας πριν από την "άνω-κάτω τελεία" καθώς αναιρείται η λειτουργία του συμβόλου:
- Αριστερή εσοχή μίας θέσης
- Αριστερή εσοχή δύο θέσεων
- Αριστερή εσοχή τριών θέσεων
Ενότητες και Υποενότητες
[επεξεργασία]Η χρήση ενοτήτων και υποενοτήτων βοηθά στην καλύτερη οργάνωση και ανάγνωση ενός λήμμαυ, διευκολύνοντας παράλληλα την περαιτέρω επεξεργασία του από άλλους χρήστες. Μπορείτε να δημιουργήσετε ξεχωριστές ενότητες με χρήση του συμβόλου "=".
Μία νέα ενότητα δημιουργείται ως εξής:
| ==Ενότητα== (2 σύμβολα "=" στην αρχή και το τέλος) | Σελίδες
Το πρότυπο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σελίδες βοήθειας, ώστε να αναπαριστά οπτικά την εμφάνιση μιας κεφαλίδας πρώτου επιπέδου χωρίς να εμφανίζεται στον πίνακα περιεχομένων στην αρχή της σελίδας. Χρήση: Εντοπίστηκε πρότυπο σε βρόχο: Πρότυπο:Ντεμέκ κεφαλίδα
|
| ===Υποενότητα=== (3 σύμβολα "=" στην αρχή και το τέλος) | Υποενότητα |
| ====Υπο-υποενότητα==== (4 σύμβολα "=" στην αρχή και το τέλος) | Υπο-υποενότητα |
Αν ένα λήμμα έχει τουλάχιστον 4 ενότητες, τότε δημιουργείται αυτόματα ένας πίνακας περιεχομένων.
Κατάλογοι και αρίθμηση
[επεξεργασία]Κατάλογοι
[επεξεργασία]Μπορείτε να δημιουργείτε καταλόγους με την προσθήκη ενός αστερίσκου * στην αρχή κάθε νέας γραμμής κειμένου.
Παράδειγμα:
- *Πρώτο στοιχείο
- *Δεύτερο στοιχείο
- **Υποενότητα σε κατάλογο
- *Τρίτο στοιχείο
Ο παραπάνω κώδικας εμφανίζεται ως:
- Πρώτο στοιχείο
- Δεύτερο στοιχείο
- Υποενότητα σε κατάλογο
- Τρίτο στοιχείο
Αρίθμηση
[επεξεργασία]Εάν είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας αριθμημένος κατάλογος, τότε αντί του αστερίσκου χρησιμοποιείται το σύμβολο #.
Παράδειγμα:
- #Πρώτο στοιχείο
- #Δεύτερο στοιχείο
- ##Υποενότητα σε κατάλογο
- #Τρίτο στοιχείο
Ο παραπάνω κώδικας εμφανίζεται ως:
- Πρώτο στοιχείο
- Δεύτερο στοιχείο
- Υποενότητα σε κατάλογο
- Τρίτο στοιχείο
Εσωτερικοί σύνδεσμοι
[επεξεργασία]Οι σύνδεσμοι διαδραματίζουν γενικά σημαντικό ρόλο στη Βικιπαίδεια. Εσωτερικοί λέγονται εκείνοι οι σύνδεσμοι σε λήμματα ή σελίδες της ίδιας της Βικιπαίδειας.
Πότε δημιουργούνται
[επεξεργασία]Μπορείτε να δείτε ήδη υπάρχοντα λήμματα και να τα συμβουλευτείτε ως παράδειγμα. Δεν υπάρχει ένας κανόνας για το αν μία αναφορά θα πρέπει να γίνει σύνδεσμος, ωστόσο θα πρέπει να εκτιμάται κάθε φορά αν ο σύνδεσμος αυτός θα προσέφερε περισσότερο στην κατανόηση του λήμμαυ ή αν γενικά θα ήταν χρήσιμος στον αναγνώστη. Ένα λήμμα χωρίς ή με ελάχιστους εσωτερικούς συνδέσμους δεν αποτελεί πρότυπο, αλλά και η υπερβολική χρήση τους πολλές φορές δεν συνεισφέρει θετικά.
Πώς δημιουργούνται
[επεξεργασία]Αν επιθυμείτε να δημιουργήσετε ένα σύνδεσμο σε μία άλλη σελίδα ή λήμμα της Βικιπαίδειας, αρκεί να ενσωματώσετε τον τίτλο της συγκεκριμένης σελίδας ανάμεσα σε δύο αγκύλες:
- [[Βικιπαίδεια]]
το οποίο εμφανίζεται ως:
και συνδέει με το λήμμα Βικιπαίδεια.
Για να δημιουργηθεί ο σωστός σύνδεσμος θα πρέπει ο τίτλος ανάμεσα στις αγκύλες να είναι ακριβώς ίδιος με τον τίτλο της σελίδας. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μια άλλη κλίση του τίτλου της σελίδας ή γενικά να χρησιμοποιήσετε έναν διαφορετικό όρο, μπορείτε να προσθέσετε το διαχωριστικό σύμβολο "|", χωρίζοντας τον πραγματικό τίτλο της σελίδας με τον δικό σας εναλλακτικό όρο.
Για παράδειγμα, αν θέλετε να δημιουργήσετε ένα σύνδεσμο στην σελίδα w:Βικιπαίδεια:Αμμοδοχείο αλλά ο σύνδεσμος να γράφει απλά "αμμοδοχείο", τότε γράφετε:
- [[Βικιπαίδεια:Αμμοδοχείο|αμμοδοχείο]]
το οποίο εμφανίζεται ως:
και συνδέει με τη σελίδα του αμμοδοχείου.
Κατηγορίες
[επεξεργασία]Μία πολύ σημαντική λειτουργία είναι επιπλέον η κατηγοριοποίηση ενός λήμμαυ. Για το σκοπό αυτό γράφετε (συνήθως στο τέλος του λήμμαυ) [[Κατηγορία:]], προσθέτοντας τον τίτλο της κατηγορίας μετά την άνω και κάτω τελεία (":"). Με αυτό τον τρόπο, στο τέλος της σελίδας του λήμμαυ, θα εμφανιστεί ένα πλαίσιο με την κατηγορία στην οποία ανήκει το λήμμα. Οι σύνδεσμοι των κατηγοριών μπορούν στη συνέχεια να γίνουν αντικείμενο επεξεργασίας όπως κάθε λήμμα. Μπορείτε να καταχωρείτε ένα λήμμα σε περισσότερες από μία σχετικές κατηγορίες.
Αν για κάποιο λόγο θέλετε να δημιουργήσετε έναν εσωτερικό σύνδεσμο σε μία κατηγορία (όπως ακριβώς ένα σύνδεσμο σε λήμμα), τότε πρέπει να προσθέσετε μία άνω και κάτω τελεία πριν τη λέξη "Κατηγορία", ως εξής:
- [[:Κατηγορία:Αρχαιολογία]]
Ο παραπάνω κώδικας εμφανίζει:
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να προσθέτετε τις σωστές κατηγορίες στις οποίες ανήκει ένα λήμμα προκειμένου να είναι εύκολη η εύρεση του. Ένας εύκολος τρόπος να αποφασίσετε σε ποιά κατηγορία πρέπει να εντάξετε ένα λήμμα, είναι να δείτε άλλα λήμματα παρόμοιας θεματολογίας και να ελέγξετε τις δικές τους κατηγορίες. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις κατηγορίες των άρθρων, δείτε Βικιπαίδεια:Κατηγοριοποίηση.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[επεξεργασία]Αν επιθυμείτε να δημιουργήσετε ένα σύνδεσμο σε κάποια ιστοσελίδα, συνιστάται να δημιουργήσετε πρώτα μία ενότητα με ένα κατάλληλο τίτλο, π.χ "Εξωτερικοί σύνδεσμοι", που θα αποτελεί και την τελευταία ενότητα του λήμμαυ. Κάτω από αυτή την ενότητα μπορείτε στη συνέχεια να προσθέσετε έναν ή περισσότερους συνδέσμους.
Οι σύνδεσμοι σε άλλες ιστοσελίδες μπορούν να φαίνονται με διάφορες μορφές, π.χ γράφοντας απλώς την διεύθυνση της ιστοσελίδας:
θα εμφανιστεί το ίδιο κείμενο ως σύνδεσμος στην ιστοσελίδα.
Πολλές φορές είναι προτιμότερο να υπάρχει αντί της διεύθυνσης της ιστοσελίδας, ένα επεξηγηματικό κείμενο που περιγράφει το περιεχόμενό της, π.χ Μηχανή αναζήτησης Google. Ο κώδικας για αυτή την μορφή είναι:
- [http://www.google.com/ Μηχανή αναζήτησης Google]
δηλαδή μέσα σε μονές αγκύλες, εισάγετε την διεύθυνση της ιστοσελίδας και μετά από ένα κενό διάστημα τον τίτλο που θέλετε να αναγράφετε.
Όταν εισάγετε έναν εξωτερικό σύνδεσμο, είναι καλή πρακτική να χρησιμοποιείται η μορφή:
- ==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
- *[http://www.google.com/ Μηχανή αναζήτησης Google]
Παρατήρηση: Οι διευθύνσεις των ιστοσελίδων πρέπει να αναγράφονται πλήρως, συμπεριλαμβάνοντας δηλαδή και το αρχικό πρόθεμα "http://".
Σε περίπτωση που η γλώσσα του περιεχομένου στο οποίο αντιστοιχεί η σύνδεση δεν είναι στα ελληνικά καλό θα ήταν να το αναφέρετε. π.χ.
- * {{de}} [http://www.google.de/ Μηχανή αναζήτησης Google]
Διαγλωσσικές συνδέσεις
[επεξεργασία]Η σελίδα που διαβάζετε αποτελεί τμήμα της ελληνικής Βικιπαίδειας. Σε αρκετές περιπτώσεις, λήμματα που υπάρχουν στην ελληνική έκδοση της Βικιπαίδειας, έχουν γραφτεί επίσης σε εκδόσεις άλλων γλωσσών. Για να δημιουργήσετε μια διαγλωσσική σύνδεση, σε λήμμα γραμμένο σε άλλη γλώσσα, π.χ το λήμμα English language στην αγγλική Βικιπαίδεια, αρκεί να γράψετε:
- [[en:English language]]
O παραπάνω κώδικας δημιουργεί έναν ειδικό σύνδεσμο στο αγγλικό λήμμα, ο οποίος εμφανίζεται στο πλαίσιο "άλλες γλώσσες" (αριστερά της σελίδας, κάτω από το πλαίσιο "Εργαλειοθήκη").
Απευθείας διαγλωσσικοί σύνδεσμοι, που εμφανίζονται δηλαδή εντός του κειμένου, δημιουργούνται με παρόμοιο τρόπο, χρησιμοποιώντας τη μορφή:
- [[:en:English language]]
(Bεβαιωθείτε ότι έχει προστεθεί μία άνω και κάτω τελεία.)
Ο παραπάνω κώδικας εμφανίζεται ως:
Σελίδες συζήτησης
[επεξεργασία]Αν θέλετε να κάνετε μία παρατήρηση ή ένα σχόλιο σχετικά με ένα λήμμα, μπορείτε να το κάνετε γράφοντας στην σελίδα συζήτησής του, επιλέγοντας τη συζήτηση στο πάνω μέρος της σελίδας (δίπλα από την "επεξεργασία"). Αν ο σύνδεσμος είναι κόκκινος, αυτό σημαίνει ότι η σελίδα συζήτησης δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί, αλλά μπορείτε σε κάθε περίπτωση να την επεξεργαστείτε κανονικά.
Όταν εισάγεται ένα νέο σχόλιο σε μία σελίδα συζήτησης, είναι προτιμότερο να γίνεται στο κάτω μέρος της σελίδας. Εξαίρεση αποτελούν σχόλια που είναι απαντήσεις σε άλλα προγενέστερα. Σε αυτή την περίπτωση διευκολύνει η χρήση της άνω και κάτω τελείας (:) στην αρχή του σχολίου, η οποία δημιουργεί μία εσοχή έτσι ώστε να ξεχωρίζει η απάντηση. Για παράδειγμα ο παρακάτω κώδικας,
- Αρχικό κείμενο.
- :Κείμενο με εσοχή.
- ::Κείμενο με μεγαλύτερη εσοχή.
απεικονίζεται ως:
- Αρχικό κείμενο.
- Κείμενο με εσοχή.
- Κείμενο με μεγαλύτερη εσοχή.
- Κείμενο με εσοχή.
Κάθε χρήστης πρέπει να υπογράφει ό,τι γράφει στις σελίδες συζήτησης, γράφοντας ~~~ (εισάγει το όνομα χρήστη) ή ~~~~ (εισάγει το όνομα και την ώρα της καταχώρησης). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το κουμπί της υπογραφής (
) της γραμμής εργαλείων κατά την επεξεργασία. Όταν αποθηκευτεί η σελίδα, η υπογραφή εισάγεται αυτόματα.
Σημείωση: Για να έχετε ένα όνομα χρήστη θα πρέπει να είστε εγγεγραμμένος χρήστης, διαφορετικά η υπογραφή σας αποτελείται από την διεύθυνση IP του υπολογιστή σας.
Σελίδες συζήτησης χρηστών
[επεξεργασία]Κάθε χρήστης διαθέτει μία προσωπική σελίδα, η οποία συνοδεύεται από την αντίστοιχη σελίδα συζήτησης. Σε αυτή μπορούν να αφήνουν μηνύματα οι υπόλοιποι χρήστες, τα οποία συνοδεύονται από μία ειδοποίηση σε εκείνον που θα λάβει το μήνυμα. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους κάθε χρήστης μπορεί να απαντήσει σε ένα μήνυμα ενός άλλου χρήστη.
- Κατευθείαν στην σελίδα συζήτησής του, κάτω από το αρχικό μήνυμα, ή
- στην σελίδα συζήτησης του άλλου χρήστη
Μόνο στην δεύτερη περίπτωση, είναι βέβαιο πως ο χρήστης θα προσέξει την απάντηση, αλλά στην πρώτη γίνεται περισσότερο κατανοητή η ροή της συζήτησης.
- Μην ξεχνάτε
- Η Βικιπαίδεια δεν είναι χώρος αντιπαραθέσεων και παρά τις διαφωνίες που είναι λογικό να δημιουργούνται, οι χρήστες πρέπει να διατηρούν ένα πολιτισμένο επίπεδο καλής διάθεσης. Η ευγένεια είναι βασικό συστατικό για την ομαλή διεξαγωγή μιας συζήτησης σχετικά με ένα λήμμα. Σε κάθε περίπτωση, μείνετε ψύχραιμοι και αποφύγετε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς.