Το φαινόμενο του Ελεύθερου και Ανοιχτού Λογισμικού

Από Βικιβιβλία

H γέννηση του ελεύθερου λογισμικού

Μερικές από τις βασικές αρχές του ελεύθερου λογισμικού προήλθαν από την πανεπιστημιακή κουλτούρα της ανοιχτότητας (openness) και της συνεργασίας

Τις δεκαετίες του 1950, -60, -70 ήταν συνηθισμένο για τους χρήστες των υπολογιστών να απολαμβάνουν τις ελευθερίες από αυτό που καλούμε σήμερα ελεύθερο λογισμικό. Κοινότητες λογισμικού που μπορούν να παρομοιαστούν με τις σημερινές κοινότητες ελεύθερου λογισμικού υπήρχαν λοιπόν πολύ καιρό πριν την κίνηση του ελεύθερου λογισμικό και τον όρο ελεύθερο λογισμικό. Σύμφωνα με τον Richard Stallman, η κοινότητα διαμοιραζόμενου λογισμικού στο MIT υπήρχε πολλά χρόνια πριν ασχοληθεί ο ίδιος το 1971.

Στην αρχή λοιπόν όλο το λογισμικό παράγονταν κυρίως από ακαδημαϊκούς και εταιρικούς ερευνητές που δούλευαν σε συνεργασία και το λογισμικό δεν θεωρούνταν εμπόρευμα. Τα λειτουργικά συστήματα διανέμονταν ευρέως και τα συντηρούσαν οι κοινότητες των χρηστών. Ο πηγαίος κώδικας, η αναγνώσιμη από τους ανθρώπους εκδοχή του λογισμικού, διανέμονταν μαζί με το λογισμικό γιατί οι χρήστες συχνά τροποποιούσαν οι ίδιοι το λογισμικό, διόρθωναν σφάλματα, ή πρόσθεταν καινούργια λειτουργικότητα. Ομάδες χρηστών δημιουργήθηκαν για το λογισμικό του IBM 701, με την ονομασία SHARE, και για τους υπολογιστές της Digital Equipment Corporation (DEC), που λεγόταν DECUS , προκειμένου να διευκολύνουν την ανταλλαγή λογισμικού. Συνεπώς την εποχή αυτή το λογισμικό ήταν ουσιαστικά ελεύθερο, όχι γιατί υπήρχε κάποια συντονισμένη προσπάθεια από τους χρήστες του και τους δημιουργούς του αλλά γιατί τι λογισμικό το δημιουργούσε η ίδια η κοινότητα.

Προς το τέλος της δεκαετίας του 1960 άρχισε να αλλάζει η στάση στην πρακτική αυτή διάδοσης και ελεύθερης ανταλλαγής λογισμικού. Το κόστος δημιουργίας λογισμικού αυξανόταν και μια τάχιστα αναπτυσσόμενη βιομηχανία λογισμικού άρχισε να ανταγωνίζεται το ενσωματωμένο λογισμικό των παραγωγών υλικού (λογισμικού του οποίου το κόστος ήταν ενσωματωμένο στο υλικό κόστος), ενοικιαζόμενα υπολογιστικά συστήματα απαιτούσαν στήριξη/συντήρηση στο λογισμικό τους χωρίς να δημιουργούν έσοδα στον τομέα του λογισμικού, και μερικοί πελάτες που μπορούσαν να εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες τους δεν ήθελαν να επωμιστούν το επιπλέον κόστος του ενσωματωμένου "ελεύθερου" λογισμικού. Στην δικαστική διαμάχη της κυβέρνησης των ΗΠΑ εναντίων της IBM, που αρχειοθετήθηκε της 17 Ιανουαρίου του 1969, η κυβέρνηση κατηγόρησε την IBM ότι το ενσωματωμένο λογισμικό αποτελούσε αθέμιτο-ανταγωνισμό. Ενώ κάποιο λογισμικό παρέμενε ελεύθερο, ολοένα και αυξανόμενο κομμάτι λογισμικού ήταν μόνο προς πώληση.

Το 1970 ή AT&T διένειμε πρώιμες εκδόσεις του UNIX χωρίς κόστος στις κυβερνήσεις και σε ακαδημαϊκούς ερευνητές, αλλά αυτές οι εκδόσεις δεν παρείχαν άδεια για περαιτέρω διανομή ή διανομή τροποποιημένων εκδοχών τους, και συνεπώς δεν αποτελούσαν ελεύθερο λογισμικό με την σύγχρονη έννοια του όρου (2009).

Στα τέλη της δεκαετίας 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι εταιρίες άρχισαν συστηματικά να επιβάλουν περιορισμούς στο λογισμικό , που θεωρούνταν πλέον σαν περιουσιακό στοιχείο, μέσω νόμων πνευματικής ιδιοκτησίας. Το 1976 ο Μπιλ Γκέιτς σηματοδότησε την μετατόπιση του φάσματος στην νοοτροπία και στάση απέναντι στο λογισμικό προς ποιο εμπορευματοποιημένες εκφάνσεις όταν έγραψε το πλέον φημισμένο Ανοιχτό γράμμα προς τους Χομπίστες, στέλνοντας το μήνυμα ότι αυτό που καλούσαν οι χομπίστες "διαμοιρασμό" ήταν γι'αυτον "κλοπή". Για παράδειγμα το 1979, η AT&T, άρχισε να επιβάλει περιοριστικές άδειες χρήσης όταν η εταιρεία αποφάσισε ότι μπορεί να έχει κέρδος πουλώντας το Unix.

Ο ερχομός του Usenet στις αρχές της δεκαετίας του 1980 συνέδεσε την προγραμματιστική κοινότητα με νέους και αποτελεσματικότερους τρόπους παρέχοντας έναν απλούστερο τρόπο για τους προγραμματιστές να μοιράζονται το λογισμικό που δημιουργούσαν και να συνεισφέρουν στο λογισμικό άλλων.

Κάποιο ελεύθερο λογισμικό που αναπτύχθηκε την δεκαετία του 1970 και στις αρχές του 1980 που συνεχίζει να χρησιμοποιείται και σήμερα περιλαμβάνει το

  • SPICE
  • TeX (δημιουργία του Donald Knuth),
  • και το X Παραθυρικό Σύστημα. Το X βασίστηκε στο παραθυρικό σύστημα W αλλά διέφερε σε πολλούς θεμελιώδης τομείς. Η ανάπτυξη του X ήταν παράλληλη με το GNU project αν και το GNU δεν ήταν καθόλου υπεύθυνο για το X σύστημα.

Το εγχείρημα GNU (1983)

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1983 o Richard Stallman ανακοίνωσε την έναρξη του εγχειρήματος GNU (Gnu's Not Unix). Ο βασικός στόχος του εγχειρήματος ήταν να δημιουργήσει ένα επαρκές σύνολο ελεύθερου λογισμικού ώστε να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν προσωπικό υπολογιστή χωρίς κλειστό λογισμικό. Στα πλαίσια αυτού του στόχου ξεκίνησε και την δημιουργία ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος.

Το λειτουργικό σύστημα GNU

Το λειτουργικό σύστημα του GNU εγχειρήματος ονομάστηκε GNU και δεν θεωρείται ολοκληρωμένο αφού ο πυρήνας του GNU Hurd δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Αλλά από το 1991 άρχισε να χρησιμοποιείται σαν πυρήνας ο Linux και τα εργαλεία του GNU προσαρμόστηκαν στον πυρήνα Linux με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η δημιουργία ενός ελεύθερου λειτουργικού συστήματος.

Free Software Foundation

Το ίδρυμα ελεύθερου λογισμικού είναι ένας ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1985 από τον Ρίτσαρντ Στώλλμαν, για την υποστήριξη του κινήματος ελεύθερου λογισμικού, και ειδικότερα του GNU project.

Γενική Άδεια Χρήσης GNU (1989)

Η Γενική άδεια χρήσης GNU (GPL) είναι μια άδειας χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας που γράφτηκε αρχικά από τον Ρίτσαρντ Στώλλμαν για το εγχείρημα GNU και δίνει στους κατόχους ενός προγράμματος που διατείθεται υπό αυτήν την άδεια τα ακόλουθα τέσσερα δικαιώματα, που στην κοινότητα του ανοικτού λογισμικού είναι γνωστά και ως Τέσσερις Ελευθερίες:

  • να τρέξουν ένα πρόγραμμα για οποιοδήποτε λόγο.
  • να μελετήσουν τη λειτουργία ενός προγράμματος και να το τροποποιήσουν
  • να διανείμουν αντίγραφα του προγράμματος έτσι ώστε να βοηθήσουν τον πλησίον
  • να βελτιώσουν το πρόγραμμα και να προσφέρουν τις βελτιώσεις στο κοινό, έτσι ώστε να ωφεληθεί ολόκληρη η κοινότητα.

Αυτά τα δικαιώματα τα παρέχουν πλέον πολλές άδειες ελεύθερων και ανοιχτών προγραμμάτων. Η έξυπνη ιδιαιτερότητα έγκειται στο ότι ενώ η άδεια GPL σου δίνει τις τέσσερις ελευθερίες , σου επιβάλει όμως και έναν πολύ σημαντικό περιορισμό: Δεν μπορείς να διανείμεις μια βελτιωμένη-αλλαγμένη έκδοση του προγράμματος αυτού υπό μια διαφορετική άδεια χρήσης. Δηλαδή η GPL αποτελεί μια Copyleft άδεια , όπως αποκαλούνται οι ελεύθερες άδειες που επιβάλλουν αυτόν τον περιορισμό της μη δυνατότητας ανάκλησης της άδειας και πιθανώς των ελευθεριών της.

Αυτός ο περιορισμός δεν αποτελεί βάρος σε όποιον θέλει να συνεισφέρει στην κοινότητα, απλά αποτελεί δικλίδα ασφαλείας απέναντι σε εκμεταλλευτικές και επικίνδυνες συμπεριφορές του τύπου Embrace,_extend_and_extinguish(Αγκάλιασε-Επέκτεινε-Εξολόθρευσε). Κατά τα άλλα η GPL θέτει ελάχιστους περιορισμούς στην χρήση του περιεχομένου.


Αντίθετα στις περιπτώσεις που ένα πρόγραμμα διατίθεται με μια ελεύθερη αλλά όχι copyleft άδεια , τα παράγωγα προγράμματα μπορεί να είναι και ιδιόκτητα (κλειστού κώδικα).

Η πλειοψηφία του ελεύθερου λογισμικού διατίθεται υπό την GPL άδεια με πιο γνωστά εγχειρήματα τον πυρήνα linux και τον μεταγλωττιστή GCC.

Cygnus Your GNU Support (1989)

Η Gygnus είναι μια εταιρεία που έχει ξεχωριστή θέση στον χώρο του ελεύθερου λογισμικού. Δημιουργήθηκε το 1989 πριν καν υπάρχει o πυρήνας linux, και πριν δημιουργηθεί η έννοια ανοιχτό λογισμικό. Ήταν μια από τις πρώτες εταιρίες που παρείχε υποστήριξη σε εταιρίες λογισμικού που ήθελαν να χρησιμοποιήσουν για την ανάπτυξη λογισμικού την Αλυσίδα GNU εργαλείων. Δηλαδή των μεταγλωττιστή gcc , g++ , τον αποσφαλματωτή gdb κτλ. Επίσης η προώθηση των υπηρεσιών τους γίνονταν από καλοσχεδιασμένα φυλλάδια [1] Τον Νοέμβριο του 1999 εξαγοράστηκε από την RedHat και πολλοί από τους προγραμματιστές της συνέχισαν την δουλειά τους στα πλαίσια της RedHat.

Έφτασε 10 χρόνια μετά την ίδρυσή της να απασχολεί 120 εργαζόμενους και να έχει ετήσια έσοδα 20.000.000$. Δεδομένου ότι μια από τις κεντικές εργασίες τους ήταν να συντηρούν και να συνεισφέρουν στην GNU αλυσίδα είναι προφανής η σημασία της εργασίας τους και στην ευκολότερη διάδοση του πυρήνα linux.

Στους ιδρυτές της συμπεριλαμβάνονται οι

  • John Gilmore, Έχει συνεισφέρει σε GNU προγράμματα και ήταν ακόμα συνιδρυτής του Iδρύματος ηλεκτρονικών συνόρων
  • Michael Tiemann . Έχει συνεισφέρει στον μεταγλωττιστή GNU C, στον αποσφαλματωτή gdb και σε άλλα gnu προγράμματα. Πλέον είναι σημαίνων στέλεχος της RedHat.

Ελλακ στην Ελλάδα

Στις 21-22 Μαρτίου 2006 έγινε το πρώτο συνέδριο κοινοτήτων ελεύθερου λογισμικού λογισμικού ανοιχτού κώδικα στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο στην Αθήνα. Ο αρχικός συγγραφέας αυτού του βικιβιβλίου ήταν παρών σε μια ζωντανή εκδήλωση που σηματοδότοσε το πρώτο ζωηρό βήμα της ελληνικής κοινότητας ελλακ στο παγκόσμιο χωριό. Η συνολική διάρκεια ήταν 2 ημέρες ήταν 15 ώρες, στις οποίες έγιναν 26 παρουσιάσεις από 30 ομιλητές. Οι σύνεδροι ήταν όλων των ηλικιών και από όλα τα μέρη της Ελλάδας, και υπολογίζεται ότι κάθε μέρα πέρασαν από την αίθουσα περί τα 150-200 άτομα.

Οικονομία και ελλακ

Θεωρίες

  • Γιατί πολλές μεγάλες εταιρίες επενδύουν πόρους στο ελλακ;

Μια απάντηση που δίνεται από τον Joel_Spolsky πρών προγραμματιστή της microsoft.

Once again: demand for a product increases when the price of its complements decreases. In general, a company's strategic interest is going to be to get the price of their complements as low as possible. The lowest theoretically sustainable price would be the "commodity price" -- the price that arises when you have a bunch of competitors offering indistinguishable goods. So: Smart companies try to commoditize their products' complements.[2]

Εδώ το ρήμα commoditize δεν αναφέρεται απλά στην έννοια του εμπορεύματος αλλά στον ορισμό

Undifferentiated goods characterized by a low profit margin, as distinguished from branded products.

Μη διαφοροποιήσιμα αγαθά που χαρακτηρίζονται από χαμηλό περιθώριο κέρδους, σε αντίθεση με επώνυμα προϊόντα.

[3]

βικιοικονιμικά και ανοιχτό λογισμικό

[4]

Ανταποδοτικά μοντέλα ελλακ

Με τον όρο ανταποδοτικά μοντέλα αναφέρομαι στους τρόπους και τους μηχανισμούς με τους οποίους θα μπορούσε να ανταμείβεται κάποιος προγραμματιστής και κάποιο ελλακ εγχείρημα γενικότερα για την εργασία του.

Πριν θεωρητικολογήσουμε θα προσπαθούμε να εξετάσουμε μερικά παραδείγματα

Περίπτωση Luis R. Rodriguez , Jouni Malinen, ath5k , atheros

H Atheros εταιρεία που φτιάχνει ολοκληρωμένα που χρησιμοποιούν δεκάδες κατασκευστές ασύρματων καρτών προσέλαβε τον Ιούλιο του 2008 δύο προγραμματιστές ( Luis R. Rodriguez , Jouni Malinen) που συμμετείχαν στο εγχείρημα δημιουργίας ενός ελεύθερου οδηγού για μερικά ολοκληρωμένα της atheros έχοντας χρησιμοποιήσει και μεθόδους αντίστροφης μηχανικής. Εδώ βλέπουμε πώς κατα κάποιον τρόπο η πολύ καλή κατανόηση του προιόντος μιας εταιρίας αποτελεί μια ικανότητα που αξιολογούν θετικά οι μεγάλες εταιρείες της πληροφορικής.

Είναι ενδιαφέρον και η αναφορά ενός Έλληνα (Nick Kossifidis) στο σχετικό άρθρο της βικιπαιδείας που τον αναφέρει να συμμετέχει και αυτός στο εγχείρημα madwifi,

Περίπτωση Michel Xhaard

Πρόκειται για ένα Γάλλο προγραμματιστή ο οποιός ξεκινήσε να λειτουργήσει στο linux δύο καμερούλες που πήρε για τις κόρες του και κατέληξε να δημιουργήσει έναν γενικό οδηγό που μπορεί να καταστήσει λειτουργικές στο linux 235+ καμερούλες. Διαβάστε το άρθρο: ένας άντρας γράφει 235 οδηγούς καμερών για λίνουξ. Επίσης ενδιαφέρον έχει το εξής νήμα από την αγορά της logitech quick team όπου φαίνεται η άτυπη υποστήριξη που περέχει η logitech στον Xhaard τουλάχιστον με κάμερες για δοκιμή και ελπίζω με μερικές χρηματικές δωρεές οι οποίες θα μπορούσαν κάλιστα να γίνονται μέσα από τον paypal σύνδεσμο που υπάρχει στον ιστοτοπό του. Αυτό θεωρώ ότι είναι το ποιό απλό μοντέλο ανταποδοτικότητας . Ένας προγραμματιστής δέχεται οικονομική ενίσχυση μέσω ηλεκτρονικού χρήματος διαμέσω υπηρεσιών όπως η paypal καθώς και υποστήριξη είτε σε υλικό για δοκιμές είτε προδιαγραφές του υπό εξέταση υλικού. Είναι ενδιαφέρον πως όπως αναφέρει και ο Xhaard δημιουργήσε τον οδηγό μέσω ανάστροφης μηχανικής και ακόμα και σήμερα δεν έχει ουσιαστικά πρόσβαση σε ανοιχτό υλικό προδιαγραφών κάτι που καθιστά υποθέτω πολύ δύσκολο το έργο του.

Εταιρικές προτεραιότητες και ελλακ

Ένα ενδιαφέρον άρθρο του linux.com Commentary: the Linux Foundation and the future of Linux (The Linux Foundation excludes local Linux activist from local Summit) που θίγει το θέμα του πιθανού μελλοντικού κινδύνου ενός εταιρικού εναγκαλισμού του linux πυρήνα. Είναι γεγονός ότι μερικά μεγαθήρια της πληροφορικής , ΙΒΜ, HP, fujitsu κτλ δαπανούν σημαντικά ποσά για να στηρίξουν το linux ,οι οποίες όμως δεν έχουν σαν άμμεση προταιρεότητα την εξάπλωση του linux στους απλούς χρήστες και προωθούν την ανάπτυξη του σε ποιό επαγγελματικές εφαρμογές μεγάλων υπολογιστικών συστημάτων.

Διαμάχες στο χώρο του ελεύθερου λογισμικού

Ακριβώς λόγο της ευχέριας που δίνει μια τέτοια άδεια στο να τροποιείται ένα πρόγραμμα κατά το δοκούν και να δημιουργούνται καινούργια, έχει δημιουργηθεί στον χώρο μια δυναμική που προκάλει και αναπόφευκτα και πολλές συγκρούσεις. Αλλοτε μέσα στον ίδιο χώρο του ελλακ και άλλοτε με παρόμοια λογισμικά κλειστού κώδικα.

Παραθέτω μια λίστα με τέτοιες συγκρούσεις που άλλοτε είναι δημιουργικές και άλλοτε αναπαράγουν ένα περιβάλλον μιας βαβελ που απομακρύνει μη ειδικούς χρήστες λογισμικού .

  • kde - gnome Δυο από τα ποιό διαδεδομένα (υπάρχουν και άλλα :-) ) γραφικά περιβάλλοντα εργσσίας που ανταγωνίζωνται για τις καρδιές των χρηστών των ελλακ λειτουργικών συστημάτων.
  • gnuemacs -xemacs Ο emacs είναι ένας από τους θεμέλιους λίθους του ελεέθερου λογισμικού που τον ξεκίνησε ο Stallman αλλά λόγω διαφορετικών αναγκών άλλης ομάδας χρηστών δηημιουργών δημιουργήθηκε και ο xemacs.
  • εκατοντάδες διανομές linux ,με μερικές να έχουν και ένθερμους οπαδούς .Επόπτης διανομών
  • linux - microsoft
  • cdrkit,cdrtools, Πάρτε μια γεύση από τα πάθη που αναπτύσοονται στο χώρο!!
  • ο πόλεμος των πλοηγών
  • open office - MSOffice
  • πολλές άδειες χρήσης που κυμαίνονται σε ένα φάσμα στον άξονα συμβατότητας-ασυμβατότητας. (ενδεικτικά ελεύθερο/ανοιχτό λογισμικό)
  • OpenGL - DirectX
  • υποστήριξη υλικού
  • Κρυπτογράφηση , νομικές διώξεις και διάδοση κώδικα
  • Διαμάχη ονομασίας ανάμεσα σε Debian και Mozilla ή εναλλακτικά πόσα ονόματα μπορεί να έχει ένας πλοηγός .. netscape,mozilla ,firefox,icewiesel, Διαβάστε και αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο.
  • Gna - savannah.gnu.org. Εδώ έχει εισέρθει και εθνοτική διαφορά αφού το gna είναι υπό την διαχείριση του γαλλικού fsf ενώ το savannah υπό το αμερικάνικο fsf
  • X.org - XFree86 . Αλλή μια διαμάχη τις οποίας της συνέπειες την εζησαν πολύ χρήστες όταν έγινε η μεταστροφή στο xorg σε διάφορες διανομές και έψαχναν να βρούν που στο καλό πήγε το αρχείο διαμόρφωσης και το xfree86!. Διαβάστε το ενδιαφέρον άρθρο
  • Η mono διαμάχη . Το mono αποτελεί ελεύθερη υλοποίηση της τεχνολογίας .ΝΕΤ ,της microsoft, στα χνάρια της java.Αποτελεί δηλασή middleware πλατφόρμα που επιτρέπει εφαρμογές να εκτελούνται σε διαφορετικά λειτουργικά συστήματα. Με αφορμή της προσπάθεια υποστηρικτών του mono να συμπεριληφθούν εφαρμογές όπως το tomboy και το f-spot σαν default (προεπιλεγμάνες) εφαρμογές του gnome και δημοφιλών διανομών όπως το ubuntu και debian ξέσπασε μια πολυήμερη διαμάχη σε ιστολόγια της ελλακ κοινότητας διεθνώς καθώς αυτό σήμαινει πρακτικά ότι ο μέσος χρήστης που θα κάνει λήψη πχ του ubuntu jaunty η εγκατάσταση του θα περιέχει τις εφαρμογές αυτές καθώς και την πλατφόρμα mono στην οποία βασίζονται. Η antimono πλευρά επιχειρηματολόγησε για τους κινδύνους που υπάρχουν από την ενσωμάτωση σε μια ελλακ διανομής τεχνολογιών για τις οποίες η microsoft δεν έχει υιοθετήσειξεκάθαρη νομική θέση κατα πόσο οι προδιαγραφές είναι ανοιχτές και όχι αντικείμενο μιας πιθανής μελλοντικής κατοχύρωσης πατεντών . Η promono πλευρά θεώρησε αστιριχτους τους νομικούς φόβους και την τεχνολογία πολύ ενδιαφέρουσα. Η υποθεση είναι ενδιαφέρον και από την άποψη ότι ο πρωταγωνιστής της promono πλευράς είναι ο δημιουργός Miguel de Icaza του gnome περιβάλλοντος ,άλλωτε δαφνοστεφανωμένος απο την ελλακ κοινότητα αφού το gnome δημιουργήθηκε σαν αντίβαρο στο KDE που είχε υιοθετήσει και βασιστεί σε μια μη-ελεύθερα αδειοδοτούμενη βιβλιοθήκη! Και επιπλέον προσάναμα αποτέλεσε και η εμπλοκή της novell που έχει δεχτεί πολλάκις κριτική από την ελλακ κοινότητα για της συμφωνίες της με την microsoft και η οποία είχε τον Icaza υπάλληλο την περίοδο της διαμάχης και που ήταν η εταιρία κύρια υποστηριχτής του εγχειρήματος.Ένα σχετικό άρθρο χρονικά στo μέσο της περίπου μηνιαίας διαμάχης
    • tomboy vs gnote . Υποπροϊον ίσως της ευρύτερης mono διαμάχης είναι η αντιπαλότητα που αναπτύχθηκε με κέντρο τις εφαρμογές διαχείρισης σημειώσεων tomboy (που βασίζεται στο mono και την C#) και gnote (που αποτελεί fork του tomboy βασισμένο στην c++) . Σ'αυτήν την περίπτωση είναι επίσης ενδιαφέρον η άποψη του γάλλου προγραμματιστής Hubert Figuiere στο ιστολόγιο του : why-i-did-write-gnoteΔιαβάστε σχετικά Tomboy, Gnote, and the limits of forks.

Διανομές linux

Συνεισφορές

Ελλακ και εταιρίες

Λογισμικό

Ένα μοτίβο στον επιχειρηματικό στοίβο που σχετίζεται με το ελλακ είναι να υπάρχει μια ελλακ έκδοση που βοηθάει στην διάδοση του προιόντος και μια έκδοση που προωθείται εμπορικά .

  • wine , (gpl)
    • Επιχειρηματικός σπόνσορας του wine η codeweavers πουλάει μια ιδιωτική έκδοση του wine το crossover.
    • η TransGaming_Technologies πουλάει το λογισμικό Cedega (fork του wine και στρώμα συμβατότητας για εκτέλεση windows παιχνιδιών σε linux.
    • Η parallel χρησιμοποιεί μέρος του κώδικα του wine στα προιόντα της.
    • Ο πελάτης irc xchat διατείθετε σε έκδοση shareware για τα windows και σε GPL για unix. Έχει κατηγορηθεί για παραβίαση της άδειας GPL .
  • Η πλατφόρμα ανάπτυξης λογισμικού Eclipse (μετεξέλιξη του προιόντος VisualAge της IBM) αναπτύσσεται υπό την σκεπή του ιδρύματος Eclipse_Foundation το οποίο ξεκίνησε η IBM και του οποίου είναι σημαντικό μέλος μέχρι και σήμερα (2008)[5] αλλά πλέον συμμετέχουν και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις του χώρου όπως intel,motorola,nokia κτλ.
  • Το λογισμικό διαχείρισης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (προεπιλεγμένο και ενσωματωμένο στο gnome) Evolution συντηρείται πλεόν από την Novell και από το εγχείρημα gnome η οποία Novell αγόρασε την εταιρεία Ximian που το είχε αναπτύξει αρχικά.
  • Mono (software) της Novell. Πρόκειται για μια πλατφόρμα συμβατό με το .NET Framework.
  • OpenOffice.org Η ελλακ σουίτα εφαρμογών γραφείου της sun.Για να αποκτήσετε μια ιδέα για εταιρικές διαμάχες και τον αντίκτυπό τους σε ελλακ εγχειρήματα όπως το open office. H novell εκτελλευόμενη την συμφωνία της με την microsoft είναι η πρώτη που παρουσίασε έκδοση του open office με υποστήριξη του OOXML προσφέροντας συμβατότητα με το Microsoft Office 2007.
    • staroffice Σουίτα εφαρμογών γραφείου της sun που την προωθεί σαν ανταγωνιστική του microsoft office , βασίζεται στο openoffice αλλά έχει και πολλές κλειστές επεκτάσεις.
    • novell edition. Πρόκειται για μια έκδοση του open office που πουλάει η novell. Διαβάστε σχετικά και το άρθρο Novell is not forking OpenOffice
  • Java πλατφόρμα , OpenJDK (openjdk ιστότοπος) .To OpenJDK είναι μια προσπάθεια της Sun να δημιουργήσει μια ελλακ έκδοση της Java, συνεχίζωντας παράλληλα να πουλά μια εμπλουτισμένη και με καλύτερη υποστήριξη κλειστή έκδοση. Η Red Hat βασιζόμενοι στον ανοιχτό κώδικα της Sun και στο εγχείρημα GNU_Classpath προσπάθησε να δημιουργήσει έναν πλήρες και αυτόνομο (που να μην βασίζεται σε κλειστό κώδικα) java platform αντικαθιστώντας τα κομμάτια που η Sun έχει κρατήσει ακόμα κλειστά και ονόμασε την εκδοχή της IcedTea. Έχει πολλή ενδιαφέρον να μελετήσει κάποιος την συμφωνία των sun,redhat για αποκτήσει μια σύγχρονη ματιά στις σύγχρονες μορφες συνεργείας που αναπτύσσουν εταιρείες .
  • ATI οδηγοί , υπάρχει ο ελλακ οδηγός που αναπτύσσεται από προγραμματιστές της novell,suse και ο κλειστός fglrx της ATI.
  • Το Sendmail είναι ο εξυπηρετητής ηλ.ταχυδρομίου με την μεγαλύτερη σε ποσοστό εγκατεστημένη βάση. Ο δημιουργός του έχει ιδρύση μια ιδιωτική εταιρεία και πουλά σχετικές υπηρεσίες ,υλικό (sentrion servers) εξειδικευμένο στην ασφάλεια της ηλ.αλληλογραφίας κτλ.


Οικονομικά

Πολλά εγχειρήματα προσπαθούν να στηριχτούν μέσω προσφορών από υπηρεσίες όπως η paypal.

Εταιρίες με σημαντική συνεισφορά

Η IBM είναι μια εταιρεία σημαντική και σε μέγεθη αλλά και σε ιστορία και είναι ευτυχές που από νωρίς αντιλήφθηκε τα ωφέλη του ανοιχτού λογισμικού και από το 1998 και έπειτα έχει συνεχής συμβολή , σε επίπεδο προθέσεων αλλά και οικονικά έχοντας διαθέσει δεκάδες προγραμματιστές της (προσωπικό της που μισθοδωτεί). [6] Η IBM είναι εξάλλου πασίγνωστη για τον προσωπικό υπολογιστή ο οποίος δεν ήταν παρά ένας ακόμα από τους πολλούς προσωπικούς υπολογιστές που υπήρχαν στην αγορά κοντά στο 1980 με την διαφορά ότι η IBM αποφάσισε να ανοίξει το μέρος των προδιαγραφών που θα επέτρεπε και σε τρίτους κατασκευαστές μερών του υλικού να κατασκευάσουν συμβατά μέρη , και έτσι ξεκίνηση η επόχή της μεγάλης διάδοσης του προσωπικού υπολογιστη.Υπο αυτήν την έννοια η IBM είχε ενσωματώσει από νωρίς στην εταιρική της κουλτούρα έννοιες και πραχτικές του χώρου του ελλακ όπως η ανοιχτότητα των προδιαγραφών των διεπαγών ενός υπολογιστικού συστήματος.

Novell. Μια εταιρία που έχει υιοθετήσει στον πυρήνα του επιχειρηματικού της πλάνου το linux και έχει δεχτεί και δρυμία κριτική για την συμφωνία της με την Microsoft. Στα προιόντας της περιλαμβάνονται και τα SUSE Linux, Mono (software), open office novell edition κτλ. Η εταιρία έχει στο δυναμικό της και τους Miguel_de_Icaza,Nat Friedman,Federico Mena ( δημιουργοί του εγχειρήματος gnome και της εταιρίας ximian ).

Ιστότοποι συνεργατικής διαχείρισης ανάπτυξης ελλακ λογισμικού

Υποστηριζόμενα από εταιρίες

Μοτίβα

Πολλά ελλακ εγχειρήματα βασίζονται σε ιδρύματα προκειμένου να συγκεντώσουν πόρους, για προώθηση , υπεράσπιση της προσπαθειάς τους. Επίσης μερικές φορές εταιρίες που έχουν το ελλακ στο επιχειρηματικό τους μοντέλο δημιουργούν ιδρύματα.

δωρρές και τους πόρους που συγκεντρώνει το ίδρυμα [Pythnn Software Foundation]. Στους χορηγούς του περιλαμβάνονται εταιρείες όπως η activestate που είναι και δημιουργός του komodo IDE η ccpgames δημιουργός του Eveonline mmorpg παιχνιδίου, εταιρίες βιοτεχνολογίας, ιατρικού λογισμικού , η oreilly , google, microsoft κτλ.


BLOBs!!

Για μελέτη:

Νομικά ζητήματα

  • Tatu Ylonen v OpenSSH. Ο Φιλανδός Tatu Ylonen δημιουργός του πρωτοκόλλου SSH και της πρώτης και εμπορικής πλέον υλοποίησης του ζήτησε τον Φεβρουάριο του 2001 από τους δημιουργούς της ελεύθερης υλοποίησης να αλλάξουν το όνομα το εγχειρήματος. διαβάστε την επιστολή εδώ. Παρόμοιο αίτημα κατέθεσε και στην Internet Engineering Task Force προκειμένου να αλλάξει το όνομα του προτύπου που έχει υπό την εποπτεία της μια υποεπιτροπή της IETF.διαβάστε την επιστολή εδώ.
  • United_States_v._Microsoft . Μια καθόλα ιστορική διαμάχη που οδήγησε την microsoft στα δικαστήρια κατηγορούμενη για αντιμονοπωλιακές τακτικές. Δηλαδή κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιεί πόρους με σκοπό όχι να βελτιώσει τα προιόντα που παρέχει αλλά να αποκλήσει άλλες εταιρίες από την αγορά λογισμικού.Πρωτόδικα καταδικάστηκε σε διάσπαση αλλά στην έφεση η απόφαση άλλαξε.
  • Microsoft ενάνι TomTom Η microsoft κατηγόρησε την Tomtom ,εταιρεία πλοηγών, ότι χρησιμοποιεί παράνομα λογισμικό linux που κάνει χρήση του συστήματος αρχείων, FAT. Φυσικά είναι δεκάδες οι εταιρείες που έχουν προιόντα βασισμένα στο linux το οποία υποστηρίζει το FAT. Αλλά συνήθως η microsoft συνάπτει συμφωνίες ανταλλαγής αδειών χρήσης ευρεσιτεχνιών , οι οποίες δεν βγαίνουν στην δημοσιότητα επειδή είναι σύμφωνίες μη αποκάλυψης(en). Αυτό όμως [σύμφωνα] με δημοσιογράφους του χώρου σημαίνει ότι ένα μέρος του εισοδήματος πολλών ελλακ εταιριών κατευθύνεται στην Microsoft .
  • Atheros εναντίων εγχειρήματος OpenHAL Οι προγραμματιστές του εγχειρήματος madwifi , δημιούργησαν με μεθόδους αντίστροφης μηχανικής ένα δικό τους HAL(Hardware Abstraction Layer) που το ονόμασαν OpenHAL. Όμως μετά από όχλήσεις και κατηγορίες ότι στην ουσία αντέγραψαν το κλειστό HAL της atheros συμφωνήθηκε να εξεταστεί από ανεξάρτητο παρατήρητή το βάσιμο των κατηγοριών. Αυτός αποφάνθει ότι δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός περί αντιγραφής.
  • Debian εναντίων FSF. Δηλωτική του πόσο πολύπλοκα μπορεί να είναι τα πράγματα στο ελλακ χώρο είναι η διαφωνία σχετικά με την GFDL άδεια που το Debian δεν την θεωρεί ελεύθερη. Αυτή η υποθεση ξεκίνησε στις σχετικές του Debian λίστες από το 2003 και ακόμα δεν έχει ληθεί. Πχ το πακέτο τεκμηρίωσης της glibc είναι στο non-free αποθετήριο.
  • Το Mono μια ανοιχτή υλοποίηση του .NET Framework . Πρόκειται για μια πλατφόρμα τύπου java που δημιούργησε η microsoft. Η πλειοψηφία της κοινότητα ελλακ αντέδρασε με δυσπιστία όταν μερικες διανομες αποφάσισαν να συμπεριλαβουν στην προκαθορισμένη τους μορφή (default) το mono φοβούμενη τον έλεγχο πάνω σε πατέντες σχετικές με την τεχνολογία αυτή που διατηρεί η microsoft.
Microsoft Corporation shall, within 120 days of the date of notification of this Decision, make the Interoperability Information available to any undertaking having an interest in developing and distributing work group server operating system products and shall, onreasonable and non-discriminatory terms, allow the use of the Interoperability Information by such undertakings for the purpose of developing and distributing work group server operating system products
{{#if:{Πρότυπο:Source
The Commission must do its part . It must not rely on one vendor, it must not accept closed standards, and it must refuse to become locked into a particular technology – jeopardising maintenance of full control over the information in its possession.
{{#if:{Πρότυπο:Source
  • To Samba αποτελεί ελεύθερη υλοποίηση του πρωτόκολλου δικτυακού συστήματος αρχείων SMB/CIFS και χρησιμοποιείται ευρέως για δικτύωση συστημάτων linux τόσο μεταξύ τους όσο και με συστήματα με λειτουργικό σύστημα windows. Tο πρωτόκολλο SMB/CIFS αποτελεί μια εκδοχή του SMB πρωτοκόλλου [νομικά 1] ,το οποίο αρχικά δημιούργησε o Barry Feigenbaum στην IBM στις αρχές του 1983 [νομικά 2] για διαμοιρασμό αρχείων και εκτυπωτών σε τοπικά δίκτυα αποτελούμενα από IBM PCs και το οποίο η microsoft το υιοθέτησε νωρίς, το επέκτεινε με δικές της προσθήκες και έδωσε στη δική της υλοποίηση την εμπορική ονομασία CIFS(CommonInternetFileSystem) και φυσικά έχει και κατοχυρωμένες πατέντες σ'αυτό. Αυτό το πρωτόκολλο κρύβεται πίσω από το εικονίδιο My Network Places (Network Neighborhood στα windows95,windows98) στα windows που επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση σε δικτυακούς πόρους, κυρίως αρχεία και εκτυπωτές.Οι πρώτες υλοποιήσεις του ήταν :
      • (1984) Το ΙΒΜ PC Network ήταν μια προδιαγραφή της IBM για τοπικά δίκτυα. Η κάρτα δικτύου του υπολογιστή περιείχε ROM με ρουτίνες προσαρμογής που είχαν δημιουργηθεί από την εταιρεία Sytek.inc . Το firmware αυτό λεγοταν NetBIOS και περιείχε και την πρώτη υλοποίηση του smb , (τη διάλεκτο πυρήνα PC NETWORK PROGRAM 1.0) [νομικά 3] [νομικά 4]
      • (Μάρτιος 1985) MS-NetΤο αρχικό Λειτουργικό σύστημα δικτύου της microsoft για το MS-DOS 3.1 (MicrosoftNetworks sbm διάλεκτος)
      • (02/04/1987) το Lan Manager Λειτουργικό σύστημα δικτύου της microsoft για το λειτουργικό σύστημα OS/2
      • (1988) Το IBM LAN Server της IBM ((βασισμένo στο Lan Manager) που σχεδιάστηκε για την έκδοση του του 1988 του OS/2
      • το Pathworks της DEC
      • (10/1992) Windows_for_Workgroups
    • Εταιρίες ,ξεκινώντας το 1993 η novell και το 1998 η sun , κινήθηκαν νομικά προκειμένου η microsoft να δημοσιοποιήσει τις τεχνικές προδιαγραφές του πρωτόκολλου διαμοιρασμού αρχείων και δικτύου που χρησιμοποιούσε στα λογισμικά της.
    • Ευρύτερα το ευρωπαικό σκέλος αυτής της διαμάχης αποτελεί την Υπόθεση ανταγωνισμού Ευρωπαικής Ένωση- Microsoft.
    • (24.03.2004) Αρχικά η διεύθυνση ανταγωνισμού της Ευρωπαικής Επιτροπής υπό τον επίτροπο Mario Monti στις 24.03.2004 απόφάσισε ότι η microsoft πρέπει να ανοίξει τις προδιαγραφές της και της επέβαλε πρόστιμο μισο δις ευρώ για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά.Τον Mario Monti διαδέχτηκε η επίτροπος Neelie Kroes που επέβλεψε την εκπλήρωση της απόφασης από την microsoft.
    • (07.06.2004) Η Microsoft άσκησε προσφυγή κατά της απόφασης αυτής (υπόθεση Τ-201/04) στα ευρωπαικά δικαστήρια.
    • Κατά την διάρκεια της εκδίκασης της έφεσης οι προγραμματιστές του samba Andrew Tridgell, Volker Lendecke , Jeremy Allison [νομικά 5] και ο δικηγόρος Carlo Piana του Ευρωπαικού Ιδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού παρείχαν τεχνικές συμβουλές στην ευρωπαική επιτροπή [νομικά 6] [νομικά 7]
    • (17/09/2007). Το ευρωπαικό δικαστήριο αποφάσισε εναντίων της προσφεύγουσας microsoft. Στα πλαίσια των αποφάσεων αυτής της δίκης η microsoft υποχρώθηκε να διαθέσει τις προδιαγραφές των πρωτοκόλλων της σε δημιουργούς ελεύθερου λογισμικού αλλά και σε εταιρείες με λογικούς όρους. [νομικά 8].
    • (22/10/2007) Η microsoft ανακοινώνει ότι δεν θα υποβάλει έφεση στην σχετική απόφαση των ευρωπαικών δικαστηρίων,[νομικά 9], [νομικά 10] [νομικά 11] .
    • (21/02/2008) Η microsoft ανακοίνωσε την νέα πολιτική της στο θέμα της διαλειτουργικότητας συστημάτων με τίτλο [νομικά 12] στρατηγικές αλλαγές στην τεχνολογία και τις επιχειρηματικές πρακτικές για την επέκταση της διαλειτουργικότητας. Στο πλαίσιο αυτό άνοιξε και έκανε προσβάσιμη στον καθέ ενδιαφερόμενο μέσω του διαδικτύου την πλήρη τεκμηρίωση των σχετικών διαλειτουργικών πληροφοριών (περίπου 30.000 σελίδες τεχνικής πληροφορίας δημοσιεύτηκαν την μέρα αυτή).

Σύνδεσμοι

Λεξιλόγιο

  • Πατέντα (patent)
  • Άδεια χρήσης πατέντας (patent license)
  • Διαλειτουργικότητα (interoperability)

Αναφορές

  1. Προδιαγραφές του SMB στον ιστότοπο του open group
  2. [IBM-SMB] IBM Personal Computer Seminar Proceedings, "The IBM PC Network Program", vol 2, No 8, October 1984.
  3. Τα πρώτα δέκα χρόνια του IBM PC
  4. LAN03 eCS in SMB networks Sjoerd Visser Warpstock Europe 2007
  5. Διαβάστε σχετικά και την ανάλυση του προγραμματιστή του samba Jeremy Allison στο ιστολόγιό του.
  6. Συνέντευξη του Carlo Piana στο linux world
  7. Συνέντευξη Alison,Piana στο groklaw
  8. Ιστότοπος με τεκμηρίωση πρωτοκόλλων που διαθέτει πλεον η microsoft στο κοινό στο πλαίσιο της συμμόρφωσής της με την άποφαση της επιτροπής
  9. reuters άρθρο
  10. Freeing up the Windows workgroup protocols
  11. PFIF
  12. Ανακοίνωση της microsoft strategic changes in technology and business practices to expand interoperabilit

Προσωπικότητες του ελλακ

  • Ρίτσαρντ Στώλλμαν , Richard Matthew Stallman -(RMS)-. Προγραμματιστής και ακτιβιστής. Ιδρυτής του εγχειρήματος GNU , δημιουργός της άδειας Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης_GNU -GPL- , του μεταγλωττιστή GCC ,του αποσφαλματωτή GNU Debugger-(gdb)- , του επεξεργαστή κειμένου Emacs και άλλων προγραμμάτων , και συγγραφέας εγχειριδίων για το λογισμικό αυτό.
  • Λίνους_Τόρβαλντς , Linus Torvalds. Φιλανδός προγραμματιστής που ξεκίνησε το Linux μια ελεύθερη υλοποίηση του λειτουργικού συστήματος unix για την αρχιτεκτονική x86-32.
  • John Gilmore, Aμερικάνος προγραμματιστής-ακτιβιστής, συνιδρυτής του Electronic Frontier Foundation(EFF), συνιδρυτής της εταιρείας Cygnus_Solutions , και με συνεισφορές σε πολλά GNU προγράμματα ,όπως Gnash(SWF αναπαραγωγέας), Micropolis. Επίσης ξεκίνησε τo GNU_Radio
  • Eric S Raymond-(ESR-). Αμερικανός προγραμματιστής, συγγραφέας και υποστηρικτής του ανοιχτού λογισμικού. Ποιό γνωστός για τη συγγραφή του Τhe Cathedral and the Bazaar στο οποίο αντιπαραβάλλει το ανοιχτό μοντέλο ανάπτυξης με το τότε παραδοσιακό μοντέλο και του The Art of Unix Programming για της συνεισφορές του σε διάφορα προγραμμάτα όπως το ξεκίνημα του Grand Unified Debugger mode του emacs,
  • Theo de Raadt
  • Matthias Ettrich Γερμανός προγραμματιστής , δημιουργός του KDE εγχειρήματος.
  • Miguel de Icaza .Μεξικανός προγραμματιστής , γνωστότερος για τα εγχειρήματα GNOME και mono.
  • Andrew_Tridgell Αυστραλός προγραμματιστής δημιουργός του εξυπηρετητή αρχείων Samba
  • Greg Kroah-Hartman .Προγραμματιστής ,δημιουργός του διαχειριστή συσκευών udev ,εργαζόμενος στο linux technology center της IBM και μετά εργαζόμενος της Novell.
  • Bill Joy Αμερικανός προγραμματιστής και επιχειρηματίας. Συνιδρυτής της Sun Microsystems και γνωστός για τις σημαντικές συνεισφορές του στον Vi και στο NFS. Επίσης είχε σημαντική συνεισφορά στο BSD unix. [προσωπικότητες 1]
  • Jeremie Miller Αμερικανός προγραμματιστής (από την πολιτεία Αϊόβα) , δημιουργός της πρώτης ελλακ υλοποίησης εξυπηρετητή του xmpp πρωτοκόλλου με την ονομασία jabberd.
  • Tom Tromey (blog) & David MacKenzie. Συνδημιουργοί του Automake.

Ελληνικής καταγωγής

  • George_Coulouris . Δημιουργός του επεξεργαστή κειμένου em που αποτελούσε τροποποίση του ed . Ο vi βασίστηκε εν μέρη στον em. [προσωπικότητες 2]
  • Μιχάλης Δερτούζος Διευθυντής του Εργαστηρίου Επιστήμης Υπολογιστών (LCS) του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης (MIT). Μέσω της χρηματοδότησης που ζήτησε και πήρε για το εγχείρημα Athena από την DEC και την ΙΒΜ έμμεσα συνέβαλε σε πληροφοριακά ανοιχτά συστήματα όπως το X Window System.

Αναφορές

  1. Συνέντευξη του Bill Joy
  2. Άρθρο του register

Υλικό και οδηγοί

Περίπτωση ralink

Γενικά η προσαρμογείς wifi θύρας usb δεν είναι και οι ποιό φιλικές προς το linux συσκευές.Υπάρχουν ίσως και εκατό κατασκευστές προσαρμογέων και δέκα κατασκευαστές ολοκληρωμενων που χρησιμοποιείται σ'αυτούς. Δυστυχώς μόνο δυο-τρεις κατασκευαστές ολοκληρωμενων έχουν διανείμει με ανοιχτή άδεια τους οδηγούς της. Η ralink είναι μια από αυτές.Πιεζομενη από μια εταιρία που χρησιμοποιούσε τα ολοκληρωμένα της άλλαξε την άδεια χρήσης του οδηγού ενός ολοκληρωμενου σε ανοιχτή. Μια ομάδα εθελοντών βασιζόμενη σ'αυτόν των κώδικα τον εμπλούτισε , δημιουργησε παραπλίσιους.Η ομάδα αυτή συντηρεί το πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα rt2x00. Διαβάστε σχετικά:

Σπόνσορες

Είναι ενδιαφέρον να κοιτάξει κανείς πχ από ένα συνεδριο όπως την κοινότητας των δημιουργών του debian ποιές εταιρίες το στηρίζουν οικονομικά.


Ημερολόγιο

Διεθνές

4 Ιανουαρίου 1999, Ο αμερικανός προγραμματιστής Jeremie_Miller ανακοινώνει την υλοποίηση της έκδοσης 1.0 του εξυπηρετητή άμμεσης επικοινωνίας και παρουσίας jabberd , που αποτελεί μια ελλακ υλοποίηση του πρωτοκόλλου xmpp.

gnu εγχείρημα ανακοίνωση της δημιουργίας του linux επίσημες εκκινήσεις δημοφιλών διανομών

Ελληνικό

Ιδρυσή hellug fosscomms ..άλλο;

Λεξικό

Συνέδρια

Ελλάδα

Εξωτερικό

debconf

Σύνδεσμοι

Σημειώσεις

  1. Marketing Cygnus Support -- Free Software history.
  2. Joel Spolsky (2002-06-12). Strategy Letter V. Retrieved on 2008-11-03.
  3. commodity (ορισμός 4)
  4. Tapscott, Don (2008). Wikikonomics ,how mass collaboration changes everything. London: Atlantic book. ISBN 9781843546375.
  5. Σχετικά με το eclipse ίδρυμα
  6. Capek, Peter, S.P. Frank, S. Gerdt, D. Shields (2005). "A history of IBM’s open-source involvement and strategy". IBM SYSTEMS JOURNAL 44 (2): 249-257.
  7. ανανέωση συμβολαίου ανάμεσα σε google και mozilla
  8. συνέντευξη πρώην επικεφαλή της διανομής fedora για τη σχέση fedora redhat