Διοίκηση, διαχείριση και πρακτική σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Επιστροφή στην Κεντρική Σελίδα του Βιβλίου
| Συμβουλή | Η μορφοποίηση αυτής της σελίδας απέχει πολύ από τα συντακτικά πρότυπα των Βικιβιβλίων. Παρακαλούμε βελτιώστε την άμεσα, διαφορετικά η σελίδα αυτή θα προταθεί για διαγραφή |
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή……………………………………………………………………σελ. 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο
Οργάνωση της εκπαίδευσης. …………………………………….…σελ.5
Σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης……………… σελ5 Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ…………………………… …σελ5 1.1.3. Ιδιωτική εκπαίδευση ……………………………………………….σελ.5 1.1.4. Εκκλησιαστική εκπαίδευση ……………………………………….σελ.5 1.1.4. Σχολεία δεύτερης ευκαιρίας (ΣΔΕ)……………………………….σελ.5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο 2.1. Διοίκηση σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης………………………………………………σελ.7 2.1.2. Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας…………………………………..σελ6 2.1.3. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με το σύλλογο διδασκόντων………………………………………………………………….σελ8 2.1.4. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τους σχολικούς συμβούλους και το Δ/ντή Εκπ/σης……………………………….σελ9 2.1.5. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τους μαθητές……………………………………………………………………….σελ10 2.1.6. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τα όργανα λαϊκής συμμετοχής και τους άλλους συντελεστές εκπαίδευσης…..,…………. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο 3.1. Ο υποδιευθυντής της σχολικής μονάδας…………………………………σελ11 3.1.1.Τα καθήκοντα και αρμοδιότητες των Υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων………………………………………………………….…σελ11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο 4.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου των στελεχών της σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης…………………………………………………………………..σελ.12 4.1.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου του Διευθυντή σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης …………………………………………………………………..σελ12 4.1.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου του Υποδιευθυντή σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης…………………………………………………σελ12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………….σελ13
==Εισαγωγή
To εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα αποτελείται από τρεις βαθμίδες την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η Πρωτοβάθμια αποτελείται από την προσχολική αγωγή και το δημοτικό σχολείο, η Δευτεροβάθμια από τα Γυμνάσια και τα Λύκεια και η Τριτοβάθμια από τα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και τις σχολικές μονάδες που την απαρτίζουν και συγκεκριμένα με τον τρόπο με τον οποίο αυτές είναι οργανωμένες, πως διοικούνται και ποια στελέχη τις στελεχώνουν. Συγκεκριμένα θα δούμε τις αρμοδιότητες των Διευθυντών και των Υποδιευθυντών των διαφόρων τύπων Γυμνασίων και Λυκείων καθώς και τις απαιτήσεις που απορρέουν από τη θέση την οποία κατέχουν. ==
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο
Οργάνωση της εκπαίδευσης.
Το Υπουργείο Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ακολουθούν οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στις Διευθύνσεις αυτές υπάγονται οι σχολικές μονάδες της αρμοδιότητας τους .
Στην αρμοδιότητα των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης υπάγονται τα Γυμνάσια, τα Λύκεια, τα Επαγγελματικά Λύκεια και οι ΕΠΑΣ. Στα Γυμνάσια εγγράφονται απόφοιτοι του Δημοτικού σχολείου, χωρίς εισιτήριες εξετάσεις και η φοίτηση είναι τριετής, στο Γενικό Ενιαίο λύκειο εγγράφονται χωρίς εξετάσεις απόφοιτοι γυμνασίου (Σαϊτης, 2008). Η φοίτηση στα ημερήσια λύκεια είναι τρία χρόνια ενώ στα νυχτερινά τέσσερα χρόνια, τα Επαγγελματικά Λύκεια διακρίνονται σε ημερήσια και εσπερινά (Σαϊτης, 2008). Στα εσπερινά φοιτούν εργαζόμενοι μαθητές (Σαϊτης, 2008).
Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρέχεται σε δύο κύκλους. Ο πρώτος κύκλος καλύπτεται από τα Γυμνάσια (ν. 1566/ 85, άρθρο 5) και ο δεύτερος από το Γενικό Λύκειο (ΓΕΛ), τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και τις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑΣ) (ν. 3475/ 2006, ΦΕΚ 146 τ.Α΄, ν. 2525/ 97) (Σαϊτης, 2008).
1.1.1. Σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
1.1.2. Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ.
Το γυμνάσιο σκοπό έχει να προωθήσει, μέσα στο πνεύμα του ευρύτερου σκοπού της εκπαίδευσης, την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών σε σχέση με τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις αντίστοιχες απαιτήσεις της ζωής (άρθρο 5 του ν. 1566/ 85). Τα γυμνάσια διακρίνονται σε ημερήσια και εσπερινά. Στα εσπερινά γυμνάσια γίνονται δεκτοί εργαζόμενοι μαθητές, εφόσον έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους.
Το γενικό λυκείο σκοπό έχει σύμφωνα με το νόμο 2525/ 1997: α) Την παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου, β) Την ανάπτυξη των ικανοτήτων, της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των μαθητών, γ) Την προσφορά στους μαθητές των απαραίτητων γνώσεων και εφοδίων για τη συνέχιση των σπουδών τους στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα, δ) Την καλλιέργεια στους μαθητές δεξιοτήτων που θα τους διευκολύνουν την πρόσβαση, ύστερα από περαιτέρω εξειδίκευση ή κατάρτιση, στην αγορά εργασίας.
Η δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση αποβλέπει στο συνδυασμό της γενικής παιδείας (ν.1566/ 1985) με την τεχνική επαγγελματική γνώση (Σαϊτης, 2008). Τα Επαγγελματικά Λύκεια διακρίνονται σε ημερήσια και εσπερινά. Στα εσπερινά φοιτούν εργαζόμενοι μαθητές (Σαϊτης, 2008). Η φοίτηση στα ημερήσια είναι τριετής και περιλαμβάνει τις τάξεις Α', Β' και Γ' και στα εσπερινά τετραετής και περιλαμβάνει τις τάξεις Α', Β', Γ' και Δ'(Σαϊτης, 2008).
Στους αποφοίτους του ΕΠΑ.Λ. χορηγείται απολυτήριο Επαγγελματικού Λυκείου και πτυχίο επιπέδου 3 της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 2009/ 1992 (ΦΕΚ 18, τ. Α'). Τα απολυτήρια των Επαγγελματικών Λυκείων είναι ισότιμα με τα απολυτήρια των Γενικών Λυκείων(Σαϊτης, 2008).
Η φοίτηση στις ΕΠΑ.Σ. είναι διετής και περιλαμβάνει τις τάξεις Α' και Β' οι οποίες οργανώνονται σε τμήματα ειδικότητας (Σαϊτης, 2008). Αν εφαρμόζονται προγράμματα άσκησης στο επάγγελμα ή προγράμματα μαθητείας, η φοίτηση μπορεί να επιμηκύνεται έως και ένα έτος ακόμη (Σαϊτης, 2008).
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση λειτουργούν γυμνάσια και λύκεια ειδικής αγωγής.
1.1.3. Ιδιωτική εκπαίδευση
Εκτός από τα δημόσια σχολεία λειτουργούν και ιδιωτικές σχολικές μονάδες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Την οργάνωση και λειτουργία ενός ιδιωτικού σχολείου προβλέπει σχετικός "εσωτερικός κανονισμός" (ν. 682/ 1977, ΦΕΚ 244 τ. Α΄), ο οποίος εγκρίνεται από τον αρμόδιο διευθυντή Διεύθυνσης ή προϊστάμενο Γραφείου της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Σαϊτης, 2008). Κανένα ιδιωτικό σχολείο δεν επιχορηγείται από το κράτος, ενώ οι μαθητές πληρώνουν δίδακτρα (Σαϊτης, 2008).
1.1.4. Εκκλησιαστική εκπαίδευση
Η Εκκλησιαστική Εκπαίδευση παρέχεται, σύμφωνα με το ν. 3432/ 2006 (ΦΕΚ 14, τ. Α'), στα Εκκλησιαστικά Γυμνάσια (Ε.Γ.), στα Ενιαία Εκκλησιαστικά Λύκεια (Ε.Ε.Λ.), στις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες (Α.Ε.Α.) και στα Ιερατικά Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (Ι.Σ.Δ.Ε.). Οι εκπαιδευτικές αυτές μονάδες είναι παραγωγικές σχολές της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα και εποπτεύονται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (Σαϊτης, 2008).
1.1.5. Σχολεία δεύτερης ευκαιρίας (ΣΔΕ)
Τα σχολεία αυτά ιδρύθηκαν με το άρθρο 5 του νόμου 2525/ 97, προκειμένου να καλυφθούν ανάγκες μαθητών που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εννεάχρονη εκπαίδευσή τους (Σαϊτης, 2008).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο
2.1. Διοίκηση σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Τα διοικητικά όργανα των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γυμνάσια και λύκεια) είναι ο διευθυντής, ο υποδιευθυντής και ο σύλλογος διδασκόντων. Τα επίσημα βιβλία και έντυπα που τηρούνται από τη διεύθυνση των γυμνασίων και λυκείων προβλέπονται βάσει του Π.Δ/ τος 104/ 1979 (ΦΕΚ 23, τ. Α΄).
2.1.2. Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας
Τα καθήκοντα του Διευθυντή Σχολικής μονάδας καθορίζονται από το ΦΕΚ 1340 16/10/2002 τ Β' «Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και ΣΕΚ και των συλλόγων των διδασκόντων». Σύμφωνα με αυτό ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας βρίσκεται στην κορυφή της σχολικής κοινότητας και είναι διοικητικός αλλά και επιστημονικός παιδαγωγικός υπεύθυνος στο χώρο αυτό.
Ειδικότερα ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας:
α) Καθοδηγεί τη σχολική κοινότητα ώστε να θέσει υψηλούς στόχους και να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις για την επίτευξή τους για ένα σχολείο δημοκρατικό και ανοικτό στην κοινωνία. β) Καθοδηγεί και βοηθάει τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους, και ιδιαίτερα τους νεότερους, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα και οφείλει να αποτελεί παράδειγμα. γ) Φροντίζει ώστε το σχολείο να γίνει στοιχειώδης μονάδα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα διοικητικά, παιδαγωγικά και επιστημονικά. δ) Προϊσταται των εκπαιδευτικών και συντονίζει το έργο τους. Συνεργάζεται μαζί τους ισότιμα και με πνεύμα αλληλεγγύης. Διατηρεί και ενισχύει την συνοχή του Συλλόγου Διδασκόντων, αμβλύνει τις αντιθέσεις, ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών, εμπνέει και παρέχει θετικά κίνητρα σ' αυτούς. ε) Ελέγχει την πορεία των εργασιών και κατευθύνει τους εκπαιδευτικούς ώστε να ανταποκρίνονται έγκαιρα στις υποχρεώσεις που ανέλαβαν. Τέλος, αξιολογεί τους εκπαιδευτικούς, όπως η νομοθεσία ορίζει, έχοντας ως γνώμονα της αξιολόγησής του τους στόχους της αξιολόγησης.
Τα γενικά καθήκοντα και αρμοδιότητες των Διευθυντών σχολείων έχουν ως εξής: Ο Διευθυντής ή ο Προϊστάμενος σχολείου συνεργάζεται με τους Σχολικούς Συμβούλους, τα Στελέχη της Διοίκησης, τους εκπαιδευτικούς, καθώς και τους μαθητές και τους γονείς για την από κοινού επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων. Ενθαρρύνει το διδακτικό προσωπικό να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες οι οποίες συμβάλλουν στη διαπαιδαγώγηση ελεύθερων, υπεύθυνων, δημοκρατικών και ευαισθητοποιημένων πολιτών.
Ειδικότερα: α) Εκπροσωπεί το σχολείο σε όλες τις σχέσεις του με τους τρίτους. β) Παραμένει στο σχολείο όλες τις εργάσιμες ώρες και είναι υπεύθυνος για την ομαλή λειτουργία του σχολείου και το συντονισμό της σχολικής ζωής. γ) Εφαρμόζει τους νόμους, τα προεδρικά διατάγματα, τις κανονιστικές αποφάσεις, τις εγκυκλίους και τις υπηρεσιακές εντολές των Στελεχών Διοίκησης, είναι υπεύθυνος για την τήρησή τους και υλοποιεί τις αποφάσεις του Συλλόγου των Διδασκόντων. δ) Προωθεί, σε συνεργασία με το Σύλλογο Διδασκόντων, το Διευθυντή Εκπαίδευσης και τους Σχολικούς Συμβούλους, τη λειτουργία τμημάτων Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης, Ενισχυτικής Διδασκαλίας, τάξεων υποδοχής, φροντιστηριακών τμημάτων, τμημάτων διευρυμένου ωραρίου, Ολοήμερου σχολείου και των λοιπών εκπαιδευτικών καινοτομιών και έχει την ευθύνη για την οργάνωση και τη λειτουργία αυτών. ε) Συγκροτεί με πράξη του τις επιτροπές για τις εξετάσεις, για τη συγκέντρωση των δικαιολογητικών και την έκδοση των αποτελεσμάτων και όσες άλλες προβλέπονται για τη λειτουργία του σχολείου. στ) Συντάσσει τις αξιολογικές εκθέσεις για το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό, όπως προβλέπει η νομοθεσία. ζ) Ενημερώνει το διδακτικό προσωπικό, τους γονείς και τους μαθητές, για την εκπαιδευτική πολιτική, τους στόχους και το έργο του σχολείου. η) Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ο Διευθυντής ενημερώνει και φυλάσσει τους φακέλους των υπηρεσιακών μεταβολών των εκπαιδευτικών του σχολείου του και σε περίπτωση μετάθεσης, τους διαβιβάζει στα νέα τους σχολεία. θ) Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι εκκαθαριστής αποδοχών του προσωπικού του σχολείου του και βοηθείται στο έργο του αυτό από εκπαιδευτικό που ορίζει ο σύλλογος διδασκόντων. Αυτό πλέον έχει αλλάξει αφού οι εκπαιδευτικοί μισθοδοτούνται από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών. ι) Έχει την παιδαγωγική ευθύνη για τη διαμόρφωση θετικού κλίματος στο σχολείο και για την ανάπτυξη αρμονικών σχέσεων ανάμεσα στα μέλη της σχολικής κοινότητας. ια) Ενημερώνει τους νεοδιόριστους, τους αναπληρωτές και τους ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και τους χορηγεί αντίγραφα των βασικών νόμων, αποφάσεων και εγκυκλίων σχετικών με την εκπαίδευση. ιβ) Στην περίπτωση που υπηρετούν στο σχολείο περισσότεροι του ενός Υποδιευθυντές, ορίζει με πράξη του έναν υποδιευθυντή ως νόμιμο αναπληρωτή του και καταμερίζει τις αρμοδιότητες και τις εργασίες σ' αυτούς. ιγ) Είναι υπεύθυνος σε συνεργασία με τον Υποδιευθυντή, το γραμματέα του σχολείου και τον αρμόδιο εκπαιδευτικό για την τήρηση της αλληλογραφίας του σχολείου και των πάσης φύσεως βιβλίων και εντύπων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις. δ) Φροντίζει για τη λήψη κάθε μέτρου το οποίο συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του σχολείου.
2.1.3. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με το σύλλογο διδασκόντων.
Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας Δ.Ε. έχει και καθήκοντα σε σχέση με το σύλλογο διδασκόντων. Συγκεκριμένα προσκαλεί τα μέλη του Συλλόγου στις συνεδριάσεις, στις οποίες και προεδρεύει. Καταρτίζει την ημερήσια διάταξη και εισηγείται ο ίδιος ή αναθέτει την εισήγηση θεμάτων σε άλλον εκπαιδευτικό. Σε συνεδρίαση του Συλλόγου των Διδασκόντων εισηγείται την κατανομή των πρόσθετων εξωδιδακτικών εργασιών. Αξιοποιεί δημιουργικά τις δυνατότητες όλου του προσωπικού μέσα στο πλαίσιο των διακριτών ρόλων και αρμοδιοτήτων του. Σε συνεργασία με τους διδάσκοντες έχει την ευθύνη της σύνταξης του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου με γνώμονα την αποδοτική λειτουργία του. Ενημερώνει το Σύλλογο των Διδασκόντων για το έργο της σχολικής επιτροπής. Μεριμνά μαζί με το Σύλλογο των Διδασκόντων για τη συντήρηση και λειτουργία των σχολικών εγκαταστάσεων καθώς και την προμήθεια των απαραίτητων εποπτικών μέσων διδασκαλίας.
Είναι υπεύθυνος, μαζί με τους εκπαιδευτικούς, για την καθαριότητα και αισθητική των χώρων του διδακτηρίου, καθώς και για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των μαθητών. Ενημερώνει το Σύλλογο των Διδασκόντων για την εκπαιδευτική νομοθεσία, τις εγκυκλίους και τις αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία του σχολείου και την εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης. Συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος δημοκρατικής συμπεριφοράς των διδασκόντων και των μαθητών και είναι υπεύθυνος, σε συνεργασία με τους διδάσκοντες, για την τήρηση της πειθαρχίας. Φροντίζει να καλύπτονται οι διδακτικές ώρες σε περίπτωση απουσίας εκπαιδευτικών, τροποποιώντας το ημερήσιο πρόγραμμα διδασκαλίας ή αναθέτοντας την κάλυψη του κενού σε διαθέσιμο εκπαιδευτικό. Είναι υπεύθυνος για τη διανομή των διδακτικών βιβλίων, σε συνεργασία με τον Υποδιευθυντή του σχολείου και τον ορισθέντα εκπαιδευτικό.
Σε συνεργασία με τους διδάσκοντες καταρτίζει το πρόγραμμα ενημέρωσης των γονέων, το οποίο κοινοποιεί στο σύλλογο γονέων και τον οικείο Διευθυντή. Συνεργάζεται με τους διδάσκοντες για τον ορισμό των θεμάτων των εξετάσεων, ορίζει τους επιτηρητές και είναι υπεύθυνος για την τήρηση των σχετικών με τις εξετάσεις διατάξεων. Παρέχει στους διδάσκοντες συγκεκριμένες οδηγίες για να ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Απευθύνει στους διδάσκοντες, όταν είναι απαραίτητο, συστάσεις με πνεύμα συναδελφικής αλληλεγγύης. Στις περιπτώσεις που διδάσκοντες δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά τους και οι προσπάθειες του μένουν χωρίς αποτέλεσμα, ενημερώνει σχετικά το Σύλλογο των Διδασκόντων, το διοικητικό του Προϊστάμενο και τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο. Εφόσον, παρ' όλα αυτά, δεν υπάρξει αποτέλεσμα, αναφέρεται γραπτά στο Διευθυντή Εκπαίδευσης. Ενημερώνεται για τους λόγους απουσίας του διδακτικού προσωπικού από το σχολείο και από τις συνεδριάσεις του Συλλόγου των Διδασκόντων και ενεργεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όταν συντρέχει λόγος. Είναι υπεύθυνος για την κάλυψη του υποχρεωτικού ωραρίου εβδομαδιαίας διδασκαλίας από όλους τους εκπαιδευτικούς. Σε περίπτωση αντικειμενικής αδυναμίας για τη συμπλήρωση αυτή ενημερώνει άμεσα τον Προϊστάμενο Γραφείου
2.1.4. Ο Διευθυντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τους σχολικούς συμβούλους και το Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Τα καθήκοντα και αρμοδιότητες των Διευθυντών των σχολείων σε σχέση με τους Σχολικούς Συμβούλους, το Διευθυντή Εκπαίδευσης είναι: 1. Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας σε συνεργασία με το Σύλλογο των Διδασκόντων και τους Σχολικούς Συμβούλους προωθεί τα επιμορφωτικά προγράμματα που γίνονται για το διδακτικό προσωπικό και συμμετέχει σ' αυτά. Ο ίδιος έχει την ευθύνη της οργάνωσής τους. Συνεργάζεται με τους Σχολικούς Συμβούλους ή το Διευθυντή Εκπαίδευσης, ή προκαλεί συσκέψεις με αυτούς για την αντιμετώπιση προβλημάτων που αντιμετωπίζει η σχολική μονάδα. Αναλαμβάνει, σε συνεργασία με τους αρμόδιους Σχολικούς Συμβούλους, πρωτοβουλίες για τη βοήθεια των νέων εκπαιδευτικών στο διδακτικό τους έργο. Ενημερώνει τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο και το Διευθυντή Εκπαίδευσης για την πραγματοποίηση μορφωτικών ή άλλων πολιτιστικών επισκέψεων σε χώρους ιστορικής και πολιτιστικής αναφοράς και σε παραγωγικές επιχειρήσεις. Ενημερώνει έγκαιρα το Διευθυντή Εκπαίδευσης για τις ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό.
2.1.5. Ο Δ/ντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τους μαθητές.
Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας συγκροτεί τα τμήματα κάθε τάξης και κατανέμει τους μαθητές στα τμήματα, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις και σύμφωνα με τις αρχές της παιδαγωγικής, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Εκδίδει και υπογράφει τους τίτλους σπουδών ως υπεύθυνος και συνυπογράφουν ως συνυπεύθυνοι, ο εκπαιδευτικός που συνέταξε τον τίτλο και οι διδάσκοντες, εφόσον απαιτείται. Συνεργάζεται με τις μαθητικές κοινότητες για την οργάνωση της σχολικής ζωής μέσα σε κλίμα κατανόησης και υπευθυνότητας. Εφαρμόζει τις ισχύουσες διατάξεις για την υποχρεωτική φοίτηση των μαθητών στο σχολείο.
Συντελεί στη διαμόρφωση συνθηκών φιλικού παιδαγωγικού κλίματος μεταξύ μαθητών και διδασκόντων. Διενεργεί και ανανεώνει τις εγγραφές των μαθητών από τάξη σε τάξη. Εφαρμόζει τις διαδικασίες που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις για την εγγραφή μαθητών αδήλωτων στα μητρώα ή δημοτολόγια. Εγκρίνει τις μετεγγραφές των μαθητών, όπως προβλέπεται και έχει την ευθύνη για τη φύλαξη των στοιχείων εγγραφής στο αρχείο του σχολείου.
2.1.6. Ο Διευθυντής σχολικής μονάδας και τα καθήκοντα του σε σχέση με τα όργανα λαϊκής συμμετοχής και τους άλλους συντελεστές εκπαίδευσης
Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας καλεί τα μέλη του Σχολικού Συμβουλίου στις συνεδριάσεις του οργάνου με γραπτή πρόσκληση που την απευθύνει τρεις (3) τουλάχιστον ημέρες νωρίτερα και καταρτίζει την ημερήσια διάταξη, ύστερα από εισηγήσεις των οργάνων που μετέχουν στο Σχολικό Συμβούλιο.
Καλεί τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών για ενημέρωση και συμμετέχει στις συνεδριάσεις τους, όταν προσκαλείται και το θεωρεί αναγκαίο. Παρέχει πληροφορίες σε κάθε πολίτη που έχει έννομο συμφέρον, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, και δεν τον παραπέμπει σε άλλες υπηρεσίες για θέματα που εκείνος οφείλει να γνωρίζει.
Ειδικότερα, η διεύθυνση του σχολείου αποτελεί ιδιαίτερη λειτουργία στο χώρο της εκπαίδευσης, καθώς εξελίχτηκε παράλληλα με την αλλαγή των σχολείων από μικρές μονάδες σε πολυσύνθετους και πολύπλοκους εκπαιδευτικούς οργανισμούς. Στην πορεία αυτής της εξέλιξης ο ρόλος του διευθυντή από σαφής και αυστηρά οριοθετημένος που ήταν διευρύνθηκε λαμβάνοντας ποικίλες διαστάσεις, αφού τα τελευταία χρόνια σημειώνονται αξιόλογες εκπαιδευτικές αλλαγές: τα αναλυτικά προγράμματα και οι μέθοδοι διδασκαλίας τροποποιούνται, οι εκπαιδευτικοί διεκδίκησαν το δικαίωμά τους να εκφράζουν άποψη και να συμμετέχουν στις αποφάσεις του σχολείου, οι γονείς και το κοινωνικό περιβάλλον εμπλέκονται όλο και περισσότερο στις υποθέσεις του σχολείου (Αναγνωστοπούλου, 2001).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο 3.1. Ο υποδιευθυντής της σχολικής μονάδας
Το υπ. αριθμ. ΦΕΚ 1340 16/10/2002 τ Β' καθορίζει και τις αρμοδιότητες του υποδιευθυντή της σχολικής μονάδας. Ο Υποδιευθυντής της σχολικής μονάδας αναπληρώνει το Διευθυντή σε όλες τις λειτουργίες του και τον βοηθεί στο καθημερινό του έργο. Αναλαμβάνει ένα μέρος από τις αρμοδιότητες του Διευθυντή, για να μπορεί αυτός να ασχολείται περισσότερο απερίσπαστος με το εκπαιδευτικό έργο του σχολείου.
3.1.1.Τα καθήκοντα και αρμοδιότητες των Υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων
Ο Υποδιευθυντής αναπληρώνει το Διευθυντή του σχολείου, όταν αυτός δεν υπάρχει, απουσιάζει ή κωλύεται, και παραμένει στο σχολείο όλες τις εργάσιμες ώρες. Συνεργάζεται με το Διευθυντή και τον βοηθάει για την ομαλή λειτουργία του σχολείου. Έχει την ευθύνη για την αρχειοθέτηση των εγγράφων και τη διεκπεραίωση της υπηρεσιακής αλληλογραφίας του σχολείου.
Συντάσσει τα απογραφικά δελτία συμπληρώνει και αποστέλλει στις αρμόδιες υπηρεσίες τα στατιστικά στοιχεία και όσα άλλα ζητούνται από αυτές. Καταρτίζει το πρόγραμμα για τους επόπτες της ημέρας σε συνεργασία με τους διδάσκοντες και έχει την ευθύνη για την εφαρμογή του. Έχει την ευθύνη για την έγκαιρη διανομή των διδακτικών βιβλίων σε συνεργασία με τον διδάσκοντα που ορίζει ο Σύλλογος.
Τηρεί το βιβλίο υλικού του σχολείου και φροντίζει για την παραλαβή και καλή λειτουργία των εποπτικών μέσων διδασκαλίας και των ειδών εξοπλισμού του σχολείου. Είναι υπεύθυνος για την οργάνωση των μαθητικών εκδηλώσεων και μαθητικών εκλογών. Σε περίπτωση απουσίας του Υποδιευθυντή, ο Σύλλογος των Διδασκόντων, αναθέτει σε μέλη του τις παραπάνω αρμοδιότητες του Υποδιευθυντή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο 4.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου των στελεχών της σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης 4.1.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου του Διευθυντή σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Στα προηγούμενα κεφάλαιο είδαμε το καθηκοντολόγιο των Διευθυντών και των Υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Διαπιστώνουμε ανατρέχοντας σε αυτά ότι χρειάζεται αυτοί να έχουν έναν ικανό αριθμό προσόντων προκειμένου να ανταποκριθούν σε αυτά τα καθήκοντα.
Τις τελευταίες δεκαετίες μελέτες για τη διεύθυνση των σχολείων ανά τον κόσμο έχουν δείξει ότι ο ρόλος του Διευθυντή είναι απαιτητικός και πολυδιάστατος και χρειάζεται να είναι και αποτελεσματικός (Athanassoula-Reppa, 2006). Αποτέλεσμα αυτού είναι σε πολλές χώρες να αναπτύσσονται προγράμματα που να προετοιμάζουν εκπαιδευτές για τις απαιτήσεις και τις προκλήσεις της ηγεσίας των σχολείων (Athanassoula-Reppa, 2006). Τα προγράμματα αυτά δεν απευθύνονται μόνο σ’ αυτούς που θέλουν να γίνουν Διευθυντές αλλά και σ’ αυτούς που ήδη είναι (Athanassoula-Reppa, 2006). Το να «δημιουργείται» ένας Δ/ντής είναι μία διαδικασία μάθησης ενός καινούριου ρόλου, που απαιτεί κοινωνική δραστηριότητα σε μία νέα κοινότητα θεωρητικά αλλά και με πράξεις (Ferrigno, 2003).
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζουν οι Myung, Loeb και Horng (2001) υπάρχει σε κάποια σχολεία έλλειψη εκπαιδευτικών που να θέλουν να γίνουν διευθυντικά στελέχη ιδιαίτερα σε κάποια που παρουσιάζουν προβλήματα . Προτείνουν ως λύση γι’ αυτό την «ενεργητική στρατολόγηση» από το διδακτικό προσωπικό αυτών που έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν αποτελεσματικά στελέχη. Οι Meyer M., Macmillan R., (2001), αναφέρονται στην ηγεσία που σκοπό έχει να αναπτύξει ένα παραγωγικό και ικανοποιητικό περιβάλλον εργασίας για τους δασκάλους και τις επιθυμητές συνθήκες μάθησης για τα παιδιά.
O Walker J., (2009), οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι Διευθυντές που περνούν το χρόνο τους με τους δασκάλους και τους μαθητές όσον αφορά τις καθοδηγητικές τους ευθύνες είναι αποτελεσματικοί ηγέτες της εκπαίδευσης. Οι ηγέτες αυτοί θα πρέπει να έχουν και υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης, που σημαίνει να γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους, να ελέγχουν τον εαυτό τους και να διαθέτουν και κοινωνικά προσόντα (Goleman 1998).
Σημαντικό σύμφωνα με τη Lazaridou, (2001) είναι και το κλίμα συνεργασίας που επικρατεί σε ένα σχολείο γιατί επηρεάζει τον τρόπο που ένας Διευθυντής παίρνει αποφάσεις αλλά και ασκεί έλεγχο στα μέλη του οργανισμού του σχολείου. Ενώ σύμφωνα και με τους Goodwin, Cunningham and Childress, (2003), ο ρόλος του διευθυντή του σχολείου είναι συνεχώς μεταβαλλόμενος.
4.1.1. Οι απαιτήσεις του ρόλου του Υποδιευθυντή σχολικής μονάδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Οι υποδιευθυντές στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα μεσαία στελέχη τα οποία όπως είδαμε ασκούν θεσμικά σημαντικό διοικητικό έργο. Οι υποδιευθυντές όπως αναφέρει και η Martin, (1998), έχουν όλο και αυξανόμενα γενικά καθήκοντα και ευθύνες με αποτέλεσμα να χρειάζεται να αναπτύσσουν όλο και περισσότερες ικανότητες. Ενώ οι Brown και Ratherford, (1998), υπογραμμίζουν ότι τα μεσαία στελέχη είναι το κλειδί για την ανάπτυξη επιτυχημένων τομέων στα σχολεία.
Μια από τις κρισιμότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μεσαία στελέχη είναι ότι πρέπει να διευθύνουν και να καθοδηγούν μια ομάδα συναδέλφων τους εξασκώντας παράλληλα και το εκπαιδευτικό και διδακτικό τους έργο (Μαρίνος, 2006). Η έλλειψη χρόνου, αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα που προβληματίζουν τα μεσαία στελέχη στην εκπαίδευση (Μαρίνος, 2006). Το μεγαλύτερο κομμάτι του καθημερινού εργάσιμου χρόνου τους στο σχολείο αφιερώνεται για τη διδασκαλία, που πάνω από όλα, αποτελεί τον πραγματικό επαγγελματικό τους ρόλο (Μαρίνος, 2006), αφού στην ουσία είναι καθηγητές με διδακτικό και παιδαγωγικό έργο. Ένα μεγάλο μέρος του χρόνου που περισσεύει, αφιερώνεται στην οργάνωση και την καθαρά γραφειοκρατική διαχείριση του τομέα (Μαρίνος, 2006). Είναι λοιπόν φανερό ότι απομένει ελάχιστος χρόνος (πάντα στα πλαίσια του σχολικού ωραρίου) για την ανάπτυξη σημαντικών πρωτοβουλιών προς τη βελτίωση της διδασκαλίας και της παρεχόμενης γνώσης προς τους μαθητές με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του τμήματος (Μαρίνος, 2006).
Τα μεσαία στελέχη είναι αυτοί που πιάνουν το «παλμό» του σχολικού οργανισμού αφού βρίσκονται πιο κοντά στους μαθητές τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς (Μαρίνος, 2006). Το χαρακτηριστικό της θέσης τους μέσα στο σχολείο τους παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας και μεταφοράς δεδομένων, προτάσεων, σχολίων, ιδεών, καινοτόμων πρωτοβουλιών προερχόμενες από τους εκπαιδευτικούς της πρώτης γραμμής και των μαθητών προς την ανώτερη διοίκηση και το σύλλογο διδασκόντων για θέματα που άπτονται στο τομέα τους (Μαρίνος, 2006). Έχουν σημαντική συμβολή στην καθημερινή πορεία του σχολείου την εύρυθμη λειτουργία του, και ως εκ τούτου επηρεάζουν σε σημαντικό ποσοστό την αποδοτικότητα του (Μαρίνος, 2006). Σύμφωνα όμως με τη Wise (2001) τα «μεσαία στελέχη» αντιμετωπίζουν τη διστακτικότητα των άλλων καθηγητών στο να παρακολουθείται το έργο τους, ενώ σε μερικά σχολεία παρατηρήθηκε ότι οι υποδιευθυντές ήταν περιορισμένοι από ένα σχολικό σύστημα που τους εμπόδιζε από άποψη χρόνου να εκτελέσουν τα διδακτικά τους καθήκοντα.
Εξάλλου όπως αναφέρει ο Μπάκας (2009), το σχολείο είναι ένας κοινωνικός θεσμός στον οποίο οι όποιες αλλαγές γίνονται στους διάφορους τομείς, (κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό, τεχνολογικό, οικονομικό κλπ), θα μεταφερθεί τελευταία γιατί αυτό μεταδίνει στις νεότερες γενιές τις αξίες και τον πολιτισμό των προηγούμενων γενεών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική βιβλιογραφία
Αναγνωστοπούλου, Μ. (2001). Τάσεις στην έρευνα για το αποτελεσματικό σχολείο. Τα εκπαιδευτικά, τ. 61, σελ. 252-262. Μαρίνος, Ε., (2006), «Τα μεσαία στελέχη (middle managers) στο σχολικό οργανισμό. Ο ξεχασμένος «κρίκος» της ιεραρχίας», Πρακτικά Συνεδρίου, 12-14 Μαϊου 2006, Π.Δ.Π.Δ.Ε. Ηπείρου, Ιωάννινα, Ελλάδα. Μπάκας, Θ. (2009). «Οι αλλαγές και οι αντιστάσεις στην εκπαίδευση», Παιδαγωγική – Θεωρία και Πράξη, τ.3, σελ. 47-56. Σαίτης Χ.,(2008), Οργάνωση & Διοίκηση Δομών Εκπαίδευσης, Αθήνα: εκδ. του ιδίου.
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία Athanassoula-Reppa, A.,(2006) “Newly appointed principals principals in Greece and Cyprus: Comparing roles, challenges and equirements”, CCEAM CONFERENCE, 11-17 April 2006.
Brown M., Ratherford D., (1998) , “Changing Roles and Raising Standards: new challenges for heads of department”, School Leadership & Management, 18(1) , pp. 75-88.
Ferrigno, T. B. (2003). “Becoming a principal: Role conception, initial socialization, role-identity, transformation, purposeful engagement”. Educational Administration Quarterly, 39(4), pp. 468-503. Goleman, D. (1998), “What makes a leader?”, Harvard Business Review, 76 (6), pp. 93-102.
Goodwin R., Cunningham M. and Childress R, (2003), “The Changing Role of the Secondary principal”, NASSP Bulletin, 87 (26), pp. 213-216.
Lazaridou, A. (2011), “An exploration of school climate in Cyprus”, The Cyprus Journal of Sciences, 9, pp.13-27. Martin, C. (1998), “Can specialists be general managers? : Developing paradoxical thinking in middle managers”. Journal of Management development, 17,(3), pp.191-206. Meyer M., Macmillan R., (2001), “The Principal's Role in Transition: Instructional Leadership Ain't What It Used To Be, International Journal for Leadership in Learning, 5(13). Wice C., (2001), The Monitoring Role of the Academic Middle Manager in Secondary Schools, Educational Management Administration and Leadership, 29(3), pp.333-341. Myung J., Loeb S. and Horng Ε., (2011), “Tapping the Principal Pipeline : Identifying Talent for Future School Leadership in the Absence of Formal Succession Management Programs”, Educational Administration Quarterly, 47, pp.695-727. Walker J.,(2009), “Reorganizing Leaders' Time: Does It Create Better Schools for Students”, NASSP Bulletin, http://bul.sagepub.com/content/93/4/213, [accessed 3/2/2010]
- Αντικείμενο λίστας με τελείες