Οδηγός για τη Βικιπαίδεια/Βασικοί κανόνες και πολιτική
Η πολιτική της Βικιπαίδειας είναι ένα σύνολο κανόνων βασισμένων στις αρχές της δημιουργίας της εγκυκλοπαίδειας, που θα πρέπει να ακολουθούν οι χρήστες τόσο στη συγγραφή των άρθρων όσο και στη συμπεριφορά τους μέσα στην κοινότητα. Οι βασικότεροι από τους κανόνες έχουν δοθεί από το ίδρυμα Wikimedia και ισχύουν για όλες τις Βικιπαίδειες, ενώ υπάρχουν και κανόνες που έχουν αποφασίσει για τη λειτουργία τους οι επιμέρους εγκυκλοπαίδειες αν και κατά βάση δεν έχουν διαφορές αρχών αλλά μόνο πρακτικής (κανόνων εφαρμογής).
Βασικές αρχές περιεχομένου
[επεξεργασία]Θεμελιώδεις βασικές αρχές της Βικιπαίδειας για την συγγραφή άρθρων είναι οι ακόλουθες:
Εγκυκλοπαιδικότητα
[επεξεργασία]Η εγκυκλοπαιδικότητα είναι ένα κριτήριο ένταξης βασισμένο στην καταλληλότητα ενός θέματος για να αποτελέσει άρθρο μιας εγκυκλοπαίδειας. Το θέμα ενός άρθρου πρέπει να είναι αξιοσημείωτο, ή «άξιο αναφοράς». Η εγκυκλοπαιδικότητα είναι ευδιάκριτη από τη «φήμη», «σημασία», ή «δημοτικότητα», αν και αυτές μπορούν να συσχετιστούν θετικά με αυτήν. Ένα θέμα θεωρείται ότι είναι αρκετά ξεχωριστό για να αξίζει ένα άρθρο εάν ανταποκρίνεται στις γενικές οδηγίες εγκυκλοπαιδικότητας, ή εάν είναι ένα αποδεκτό αντικείμενο συγκεκριμένων αντικειμενικών κριτηρίων που έχουν καθιερωθεί για επιμέρους θέματα, αποκλειστικά για λόγους αποφυγής περιττών συζητήσεων. Τυχόντα κριτήρια εγκυκλοπαιδικότητας ανά θεματικό τομέα, είναι κριτήρια συμπερίληψης και όχι αποκλεισμού.
Το γενικό κριτήριο εγκυκλοπαιδικότητας είναι:
- Αν ένα θέμα έχει λάβει σημαντική κάλυψη σε αξιόπιστες δευτερογενείς πηγές που είναι ανεξάρτητες από το αντικείμενο, θεωρείται ότι είναι εγκυκλοπαιδικό.
Ανάλυση των όρων που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κριτήριο γίνεται στην σελίδα http://el.wikipedia.org/wiki/Βικιπαίδεια:Εγκυκλοπαιδικότητα. Η ανάγκη για την ύπαρξη αυτής της πολιτικής προέκυψε από τον βασικό στόχο της Βικιπαίδειας που είναι να γίνει μια εγκυκλοπαίδεια. Αυτό γίνεται περισσότερο κατανοητό όταν μιλήσουμε για το τι δεν είναι μια εγκυκλοπαίδεια και συγκεκριμένα η Βικιπαίδεια: Η Βικιπαίδεια δεν είναι χώρος που μπορεί να περιέχει μη επαληθεύσιμες πληροφορίες, δεν είναι εναποθετήριο κειμένων και πολυμέσων, δεν είναι χώρος κατάθεσης απόψεων και παρουσίασης νέων ιδεών ή μελετών, δεν είναι blog, πάροχος χώρου ιστοσελίδων ή ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι χώρος διαφήμισης κλπ.
Ουδετερότητα
[επεξεργασία]Όλα τα άρθρα της Βικιπαίδειας και άλλο εγκυκλοπαιδικό υλικό πρέπει να είναι γραμμένο από μια ουδέτερη οπτική γωνία, παρουσιάζοντας δίκαια διάφορες απόψεις, αναλογικά και χωρίς προκατάληψη.
Στην Βικιπαίδεια χρησιμοποιούνται πολλές φορές οι όροι POV (Point Of View - Οπτική Γωνία) και NPOV (Neutral Point Of View - Ουδέτερη Οπτική Γωνία). Αυτό που έχει σημασία είναι να αντιλαμβάνεστε την ουσία και όχι να κολλάτε στην ορολογία.
Η πολιτική ουδέτερης οπτικής γωνίας αναφέρει ότι τα άρθρα δεν πρέπει να γράφονται με μεροληψία (προκατάληψη), αντιπροσωπεύοντας δίκαια όλες τις απόψεις. Αυτή η πολιτική συχνά παρεξηγείται. Δεν υπονοεί ότι είναι δυνατόν να γραφθεί ένα άρθρο από μία απλή, απροκατάληπτη και αντικειμενική οπτική γωνία. Η πολιτική λέγει ότι πρέπει να αντιπροσωπεύονται δίκαια όλες οι πλευρές μιας αμφισβήτησης, και να μην αναφέρεται, να υπονοείται ή να τονίζεται στο άρθρο ότι η μία πλευρά είναι σωστή. Είναι ορθό οι Βικιπαιδιστές να συνεργάζονται για τη συγγραφή απροκατάληπτων άρθρων. Τούτο συνιστά μία από τις μεγαλύτερες αξίες της Βικιπαίδειας.
Άρθρα που συγκρίνουν απόψεις δεν χρειάζεται να καλύπτουν μειοψηφικές απόψεις τόσο εκτενώς ή λεπτομερώς όσο τις περισσότερο δημοφιλείς απόψεις. Δεν επιχειρούμε να παρουσιάσουμε μιαν αντιπαράθεση σαν μια άποψη που έχουν ελάχιστοι άνθρωποι να άξιζε τόση προσοχή όσο μια άποψη της πλειοψηφίας. Αυτό μπορεί να δώσει μια παραπλανητική εικόνα της αντιπαράθεσης. Αν πρόκειται να αποδώσουμε δίκαια την αντιπαράθεση, θα πρέπει να παρουσιάσουμε τις αντιμαχόμενες απόψεις σε αναλογία με την εκπροσώπηση που απολαμβάνουν μεταξύ των ειδημόνων στο θέμα ή μεταξύ των ενδιαφερομένων πλευρών. Τίποτα ωστόσο από τα παραπάνω δεν υπονοεί ότι δεν πρέπει να δώσουμε σε μειονοτικές απόψεις τόση προσοχή όση είναι δυνατόν να λάβουν σε σελίδες ειδικά αφιερωμένες σ' αυτές τις απόψεις. Δεν υπάρχουν περιορισμοί μεγέθους στη Βικιπαίδεια. Αλλά ακόμη και σε τέτοιες σελίδες, παρόλο που η άποψη επεξηγείται με μεγάλη λεπτομέρεια, εξακολουθούμε να βεβαιώνουμε ότι η άποψη δεν αναπαρίσταται ως η αλήθεια.
Κάποτε, ο Τζίμπο Γουέιλς είχε εξηγήσει το θέμα ως εξής:
- Αν μια άποψη ανήκει στην πλειονότητα, τότε θα είναι εύκολο να τεκμηριωθεί με αναφορές σε κοινά αποδεκτά κείμενα αναφοράς.
- Αν μια άποψη ανήκει σε μια σημαντική μειονότητα, τότε θα είναι εύκολο να κατονομαστούν οι προεξάρχοντες οπαδοί της.
- Αν μια άποψη ανήκει σε μια εξαιρετικά μικρή (ή υπερβολικά περιορισμένη) μειονότητα, δεν ανήκει στη Βικιπαίδεια (εκτός ίσως από κάποιο βοηθητικό άρθρο), ανεξαρτήτως αν είναι αλήθεια ή όχι και ανεξαρτήτως αν μπορείτε να την αποδείξετε ή όχι.
Οι μεροληψίες δεν είναι απαραιτήτως συνειδητές. Για παράδειγμα, οι αρχάριοι σε ένα πεδίο συχνά αποτυγχάνουν να αντιληφθούν ότι αυτό που ακούγεται ως κοινή λογική στην πραγματικότητα είναι μεροληπτικό προς όφελος κάποιας συγκεκριμένης άποψης. Πολλές διαμάχες σχετικά με το POV θα επιλύονταν πολύ ευκολότερα, αν ακολουθούνταν η πρακτική της προσεκτικής έρευνας. Τα γεγονότα δεν συνιστούν από μόνα τους οπτική γωνία. Ένας εύκολος τρόπος λοιπόν να αποφευχθούν οι δηλώσεις που προωθούν συγκεκριμένες οπτικές γωνίες είναι να βρει κανείς μια αξιόπιστη πηγή σχετικά με το γεγονός και να την παραθέσει. Αυτός είναι ένας εύκολος τρόπος να χαρακτηρίζουμε μια πλευρά της αντιπαράθεσης χωρίς να προωθούμε μια άποψη. Το "κόλπο" είναι να βρεθεί η καλύτερη και πλέον αξιόπιστη πηγή στα πλαίσια του εφικτού. Δοκιμάστε να ψάξετε σε μια βιβλιοθήκη για καλά βιβλία ή άρθρα, και αναζητήστε τις πιο αξιόπιστες πηγές στο διαδίκτυο. Μια μικρή προεργασία μπορεί να σας εξοικονομήσει πολύ χρόνο αργότερα, όταν θα προσπαθείτε να στηρίξετε το επιχείρημά σας.
Η μόνη επιπλέον σημαντική έγνοια είναι ότι, αν και τα ίδια τα γεγονότα δεν είναι POV από μόνα τους, το να επισωρεύονται γεγονότα, όσο καλά τεκμηριωμένα κι αν είναι, από τη μια μόνο πλευρά της αντιπαράθεσης, δημιουργεί πρόβλημα POV. Πασχίστε για ισορροπία. Βρείτε γεγονότα που δεν προέρχονται από τη μια ή την άλλη πλευρά και παραθέστε τις πηγές σας.
Όχι πρωτότυπη έρευνα
[επεξεργασία]Η Βικιπαίδεια δεν είναι δικτυακός τόπος με σκοπό την παρουσίαση πρωτότυπων ερευνών. Με άλλα λόγια, παρουσιάζουμε τεκμηριωμένη γνώση και στοιχεία.
Επαληθευσιμότητα
[επεξεργασία]Τα άρθρα πρέπει να περιέχουν μόνο υλικό που έχει δημοσιευθεί από αξιόπιστες πηγές και το περιεχόμενό τους πρέπει να είναι επαληθεύσιμο.