Ψυχρή μέθοδος παρασκευής σαπουνιού
Αυτή είναι η παλαιά και πατροπαράδοτη μέθοδος δημιουργίας σπιτικού σαπουνιού. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κανείς είναι να βρει μια συνταγή. Έπειτα μαζεύει όλα τα υλικά, τον εξοπλισμό, τα συστατικά και τον χώρο εργασίας που θα του χρειαστούν. Επειδή χρειάζεται χρόνο για να κρυώσει φτιάχνουμε το διάλυμα του καυστικού νατρίου πρώτα: Δημιουργία διαλύματος καυστικού νατρίου. Το καυστικό νάτριο (χημικά NaOH) είναι ένα επικίνδυνο χημικό αντιδραστήριο. Μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα ή και άλλα χειρότερα τραύματα. Εφ'όσον τηρούνται μερικές προφυλάξεις μπορεί κάποιος να το χειριστεί χωρίς πρόβλημα. Πριν ξεκινήσετε σιγουρευτείτε ότι:
- Καταλαβαίνετε κάθε ένα από τα βήματα για την ασφαλή παρασκευή διαλύματος καυστικού νατρίου.
- Καταλαβαίνετε τις βασικές οδηγίες ασφαλούς παρασκευής σαπουνιού.
- Έχετε συγκεντρώσει τα συστατικά και τα εργαλεία σας οργανωμένα.
- Και τέλος, φοράτε γυαλιά ασφαλείας και πλαστικά γάντια. Αφού έχουν γίνει όλα τα παραπάνω ξεκινάμε.
Η διαδικασία που ακολουθεί διακρίνεται σε δέκα βήματα:
Πρώτο βήμα: ζυγίζουμε το νερό και το καυστικό νάτριο, παρασκευάζουμε το διάλυμα
[επεξεργασία]Βάζουμε μια κανάτα πάνω στη ζυγαριά μηδενίζοντας την ένδειξη του αρχικού βάρους (ώστε να έχουμε το καθαρό βάρος χωρίς το απόβαρο) και ζυγίζουμε το απεσταγμένο νερό. Βάζουμε μια άλλη κανάτα στην ζυγαριά μηδενίζοντας την ένδειξη του αρχικού βάρους (ώστε να έχουμε το καθαρό βάρος χωρίς το απόβαρο) και ζυγίζουμε προσεκτικά το καυστικό νάτριο. Κλείνουμε αμέσως το καπάκι του δοχείου και το αποθηκεύουμε σε ασφαλές σημείο. Προσθέτουμε αργά-αργά το καυστικό νάτριο στην κανάτα με το νερό. Προσοχή να μην πιτσιλιστούμε : Είναι καυστικό !!! Προσοχή: Πάντα προσθέτουμε το καυστικό νάτριο στο νερό λίγο - λίγο, προσέχοντας να μην εισπνέομαι τα αέρια που αναδύονται. Ποτέ το νερό στο καυστικό νάτριο!!! Εάν γίνει αυτό τότε θα έχουμε έκρηξη στην κανάτα !!! Αφού φτιάξουμε το διάλυμα του καυστικού νατρίου, συνεχίζουμε τη διαδικασία για να φτιάξουμε το σαπούνι μας....
Δεύτερο βήμα: ζυγίζουμε τα λάδια
[επεξεργασία]Αυτό επιτυγχάνεται βάζοντας την κανάτα μας πάνω στην ζυγαριά, μηδενίζοντας την ένδειξη του αρχικού βάρους, ώστε να έχουμε το καθαρό βάρος χωρίς το απόβαρο. Ζυγίζουμε ένα-ένα με προσοχή όλα τα λάδια που ορίζει η συνταγή μας. Πρέπει να προσθέτουμε τα λάδια αργά και προσεκτικά ώστε οι επιμέρους ποσότητες να είναι ακριβείς.
Τρίτο βήμα: ζεσταίνουμε και λιώνουμε τα λάδια
[επεξεργασία]Η συνταγή μας μπορεί να προδιαγράφει λάδια στερεά (βούτυρα) όπως αυτό της καρύδας ή του φοίνικα. Ρίχνουμε τα βούτυρα μέσα στο δοχείο μας και το τοποθετούμε πάνω στην φωτιά. Ρυθμίζουμε την ένταση της φωτιάς πάνω από το μέτριο και ανακατεύουμε ελαφρά, ελέγχοντας τη θερμοκρασία. Όταν αυτή φτάσει στους 43 βαθμούς Κελσίου συνεχίζουμε να ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει όλο το βούτυρο. Κατεβάζουμε το δοχείο μας από τη φωτιά και τότε προσθέτουμε τα υγρά λάδια, τα οποία βρίσκονται σε θερμοκρασία δωματίου. Με αυτή την προσθήκη η θερμοκρασία του δοχείου μας αρχίζει να κατεβαίνει. Όταν η θερμοκρασία κατέβει γύρω στους 37 βαθμούς Κελσίου, τότε ενσωματώνουμε το διάλυμα καυστικού νατρίου.(ΠΡΟΣΟΧΗ, ΡΙΧΝΟΥΜΕ ΠΑΝΤΑ ΤΟ ΔΙΑΛΥΜΑ ΤΗΣ ΣΟΔΑΣ ΣΤΑ ΛΑΔΙΑ, ΠΟΤΕ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ!!!!)
Τέταρτο βήμα: προσθέτουμε το διάλυμα καυστικού νατρίου
[επεξεργασία]Εδώ αρχίζει το πραγματικό μαγείρεμα. Προηγουμένως πρέπει να βεβαιωθούμε ότι έχουμε διαθέσιμα και κοντά μας όλα τα συστατικά καθώς και τα διάφορα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε (κουτάλια, ογκομετρικές φλυτζάνες κτλ). Παίρνουμε τον ηλεκτρικό αναδευτήρα και χρησιμοποιώντας τον σαν κουτάλι (χωρίς δηλαδή να τον θέσουμε σε λειτουργία) αρχίζουμε να προσθέτουμε αργά-αργά το διάλυμα καυστικού νατρίου στο δοχείο μας με το μίγμα των λαδιών. Αμέσως τα λάδια θα χάσουν την διαύγεια τους και θα πάρουν θολή χροιά. Αφού προσθέσουμε όλο το διάλυμα αφήνουμε την κανάτα που το περιείχε και ετοιμαζόμαστε να ξεκινήσουμε την ανάδευση.
Πέμπτο βήμα: ανακατεύουμε πλήρως τα συστατικά του μίγματος
[επεξεργασία]Αφού ενώσουμε το καυστικό νάτριο με τα λάδια μας, η χημική αντίδραση ξεκινά, οπότε εμείς πρέπει να αρχίσουμε την ανάδευση με σταθερό ρυθμό. Χρησιμοποιώντας τον αναδευτήρα στη θέση εκτός λειτουργίας, δηλαδή ως κουτάλι, ξεκινάμε σταδιακά την ανάδευση για σύντομα διαστήματα (3-5 δευτερόλεπτα) στη θέση λειτουργίας, συνεχίζοντας για λίγο την ανάδευση στη θέση εκτός λειτουργίας. Θα παρατηρήσουμε ότι το μίγμα αρχίζει να ενώνεται. Συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τον αναδευτήρα με εναλλαγές στη λειτουργία του έως ότου το μίγμα ομογενοποιηθεί πλήρως, οπότε πλησιάζουμε στη φάση δημιουργίας ίχνους. Αυτή είναι η αρχή του το τελικού σταδίου που με τη χρήση του ηλεκτρικού αναδευτήρα επιτυγχάνεται σε λιγότερο από ένα λεπτό, ενώ με τη χειροκίνητη μέθοδο θα χρειαζόταν ως και μια ώρα.
Έκτο βήμα : Προσθέτουμε αρωματικά
[επεξεργασία]Μόλις το μίγμα ομογενοποιηθεί και πριν γίνει πολύ πηχτό προσθέτουμε τα όποια αρώματα η αιθέρια έλαια περιλαμβάνονται στη συνταγή.
Έβδομο βήμα : Προσθέτουμε άλλα συστατικά
[επεξεργασία]Αν η συνταγή που χρησιμοποιούμε περιλαμβάνει τη χρήση μπαχαρικών, πετάλων λουλουδιών η ειδικά ενυδατικά έλαια τώρα είναι η κατάληλη στιγμή να τα προσθέσουμε. Τα ενσωματώνουμε στο μίγμα ανακατεύοντας ελαφρά, χρησιμοποιώντας τον αναδευτήρα ως κουτάλι. Πριν προχωρήσουμε στην επόμενη φάση που είναι η προσθήκη χρώματος,καλύτερα είναι να θέσουμε τον αναδευτήρασε λειτουργία ώστε να σιγουρευτούμε ότι τα πρόσθετα θα αναμιχθούν πλήρως.
Όγδοο βήμα : Προσθέτουμε χρώμα
[επεξεργασία]Στο στάδιο αυτό προσθέτουμε το χρώμα. Αν θέλουμε το σαπούνι μας να έχει ένα ομοιογενές χρώμα τότε προσθέτουμε το χρώμα και ανακατεύουμε. Αν όμως θέλουμε να έχουμε ένα πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα τότε βάζουμε λίγο από το μίγμα σε ένα μικρο ποτήρι και εκεί μέσα ρίχνουμε το χρώμα. Αδειάζουμε το χρωματισμένο μίγμα σε μια άκρη της κατσαρόλας με το υπόλοιπο μίγμα μας, και με μια σπάτουλα τραβάμε γραμμές, κάνοντας σχέδια όπως μας αρέσει.
Ένατο βήμα: Χύνουμε το μίγμα στο καλούπι
[επεξεργασία]Έχουμε σχεδόν τελειώσει. Ήρθε η ώρα να γεμίσουμε τα καλούπια μας. Φροντίζουμε το μίγμα να απλώνεται ομοιογενώς μέσα στο καλούπι και με τη σπάτουλα εξομαλύνουμε την επιφάνεια του μίγματος μέσα στο καλούπι. Χτυπάμε λίγο το καλούπι ώστε να φύγει ο αέρας που ίσως έχει εγκλωβιστεί και μετά το τοποθετούμε σε ζεστό και ασφαλές μέρος ώστε να αρχίσει να ωριμάζει. Το μίγμα του σαπουνιού θα αρχίσει να ζεσταίνεται κατά τη διάρκεια της σαπωνοποίησης. Καλό είναι, ανάλογα με την θερμοκρασία του δωματίου, να τοποθετείται μια πετσέτα γύρω από το καλούπι ώστε να το κρατάει ζεστό και να προχωράει η σαπωνοποίηση σωστά.
Δέκατο βήμα : Καθαρίζουμε τα εργαλεία και αποθηκεύουμε το σαπούνι
[επεξεργασία]Αφήνουμε το νέο σαπούνι στα καλούπια του για 24 ώρες μέχρι να σκληρύνει αρκετά ώστε να μπορούμε να το βγάλουμε από το καλούπι και να το κόψουμε. Στο μεταξύ φυλάσσουμε τα υλικά μας και καθαρίζουμε τα διάφορα εργαλεία μας, φορώντας ακόμα τα προστατευτικά γάντια και τα γυαλιά μας, καθώς τα υπολείμματα είναι καυστικά. Ενώ το νέο σαπούνι θα έχει σταθεροποιηθεί και θα μπορεί να κοπεί σε 24 ώρες, η διαδικασία της σαπωνοποίησης διαρκεί αρκετές μέρες ακόμη. Το σαπούνι μπορεί να θεωρηθεί ώριμο και να χρησιμοποιηθεί μετά από τέσσερις εβδομάδες.